शान्तिराम बस्नेत
झापा । शनिबारको बिहानी सिमसिमे झरीले माटोलाई भिजाएर सुगन्धित बनाएको छ, तर युवाहरूको मनमा त आजको कामको उत्साह छचल्किरहेको छ । हातमा कुटो, कोदालो, हँसिया र झार काट्ने मेसिन बोकेर तिनीहरू दुधे रङ्गशालातर्फ लागेका छन् – आफ्नो प्यारो गाउँको शोभा बढाउने सपना मनमा लिएर । बादलले आकाशलाई ढाकेको छ कि छैन, हावाको चिसोले छुन्छ कि छुँदैन – यस्ता कुराहरूको तिनीहरूलाई वास्ता नै छैन । कसैको आँखामा दृढताको चमक छ त कसैको चेहरामा सेवाभावको मुस्कान। कोही झार काटेर सफा गर्दैछन् त कोही काटेको झारलाई बोकेर मैदान बाहिर फाल्दैछन्। तिनीहरूको यो निस्वार्थ सेवाले गाउँको सुन्दरतालाई मात्र नभएर समुदायको एकताको भावनालाई पनि अझ बलियो बनाउँदैछ ।
धरानका मेयर हर्क साम्पाङको प्रेरणादायक कार्यशैली र स्थानीय विकासप्रतिको अथक समर्पण र नेतृत्वमा भएका विकास कार्यहरूमा प्रत्यक्ष सहभागिता र श्रमदानको अनुभवले केही युवाहरूको मनमा सेवाको बीउ रोपेको थियो । यस्तै प्रेरणाबाट उत्प्रेरित भएर संघर्षशील र समर्पित प्रयासहरूका बीचमा उदाएको छ संयुक्त झरना युवा क्लब, जसले स्थानीय समुदायको सम्पूर्ण कायाकल्पका निम्ति निरन्तर एवं अविरल कार्य गरिरहेको छ ।
संयुक्त झरना युवा क्लबको स्थापना धेरै भएको छैन । २०८० सालको महत्वपूर्ण कालखण्डमा भएको हो । धरानका मेयर हर्क साम्पाङको कार्यशैली र सामुदायिक विकासप्रतिको दृष्टिकोणबाट प्रेरणा लिएका युवाहरूले प्रारम्भिक चरणमा यो एक सानो उत्साही समूहको रूपमा सामाजिक सञ्जालको माध्यम ह्वाट्सएपमा समुदाय निर्माण गरेर यात्रा शुरू गरेका थिए उनीहरूले । मेयर साम्पाङको नेतृत्वमा भएका विभिन्न विकास परियोजनाहरूमा यी युवाहरूले प्रत्यक्ष श्रमदान गरेको अनुभवले उनीहरूमा सामुदायिक सेवाको गहिरो चेतना जगाएको थियो । कालक्रमले यो अनौपचारिक समूहले संगठित एवं व्यवस्थित स्वरूप ग्रहण गर्दै गयो ।
वैदेशिक रोजगारमा रहेका दूरदर्शी व्यक्तित्व लक्ष्मण याङ्या (जेम्स), मोहनकुमार लिम्बु (जोन), मनोज बेघा, अनिल निङलेखु, विराज तामाङ, नुनुहाङ याङ्या, मनोज नुगो, गोमेज गुरुङसहित अन्य प्रगतिशील युवाहरूको प्रेरणादायक पहलकदमीमा यो क्लबको आधारशिला राखिएको हो ।
संस्थाको नामकरणका सम्बन्धमा अध्यक्ष मनोज नुगोको तथ्य अनुसार सुरुका दिनहरूमा यो झरना क्लबको नामले परिचित थियो । तथापि पछि सबै उमेरका व्यक्तिहरूलाई समावेशी बनाउने उद्देश्यले संयुक्त झरना युवा क्लबको गरिमामय नाम अपनाइएको थियो ।
यस क्लबले आफ्नो स्थापनाकालदेखि नै अनेकौं विकासोन्मुख एवं कल्याणकारी कार्यहरू गर्दै आएको छ । जसमा स्थानीय बस्तीमा विद्युत् सुविधाको विस्तारका निम्ति विदेशी सहयोगमा ५० हजार रुपैयाँ बराबरको महत्वपूर्ण लगानी गरिएको थियो। यस पहलकदमीले स्थानीय जनजीवनको गुणस्तरमा आमूल परिवर्तन ल्याएको छ ।
समुदायका व्यक्तिहरूको निधनपश्चात् सम्पन्न हुने पारम्परिक संस्कार अनुसारको दाहसंस्कार तयारीका क्रममा आवश्यक पर्ने श्रमदानमा यो संस्थाले निःस्वार्थ सहयोग प्रदान गर्दै आएको छ । यस पुण्य कार्यले सामुदायिक एकता र भ्रातृत्वको भावनालाई अझ दृढ बनाउन महत्वपूर्ण योगदान पुर्याएको देखिन्छ ।
वातावरणीय संरक्षण र सन्तुलन कायम राख्ने दिशामा यस क्लबको योगदान अत्यन्त सराहनीय छ । स्थानीय व्यापारी जी फार्म इलामका सञ्चालक राकेश सुब्बाको हृदयशील मनले करिब १ सय ५० भन्दा बढी बिरुवाहरू संस्थालाई दिएपछि टोलमा बोटबिरुवा रोपण गरेर हरितक्रान्ति र वन संरक्षणमा आफ्नो अमूल्य योगदान प्रदान गरेको छ ।
सार्वजनिक स्वास्थ्य र पर्यावरणीय शुद्धताका निम्ति संस्थाले निरन्तर र व्यवस्थित प्रयास गर्दै आएको छ । प्रत्येक छ महिनाको अन्तरालमा नियमित रूपमा व्यापक सरसफाई अभियान संचालन गरिन्छ ।
कुरा त्यति मात्र सकिँदैन
हर्क साम्पाङको श्रमदानको सांस्कृतिक परम्परालाई निरन्तरता दिँदै शिवसताक्षी ९ स्थित झरना टोलमा गरिमाका साथ उभिँदै गरेको बौद्ध छेतेन गुम्बाको निर्माणमा स्थानीय युवाहरूको सहयोग प्रशंसनीय छ ।
“हामी धरानमा गएर मेयर हर्क साम्पाङ्गको कार्यशैली नजिकबाट अवलोकन गर्ने मौका पायौं । त्यहाँ देखेको श्रमदानको भावनाले हामीलाई धेरै प्रेरणा दियो,” क्लबका सल्लाहकार लक्ष्मी याङया भन्छन् । “सामुदायिक विकासमा प्रत्येक नागरिकको योगदान आवश्यक हुन्छ । गुम्बा निर्माणमा हाम्रो श्रमदान त्यसैको एक सानो उदाहरण मात्र हो । जहाँ समुदायको आवश्यकता छ, त्यहाँ हाम्रो उपस्थिति रहनेछ ।” यस्ता सामाजिक गतिविधिहरूले नेपाली समाजको पारस्परिक सहयोगको मूल्यलाई जीवन्त राख्ने काम गर्ने उनको बुझाइ छ ।
संयुक्त झरना क्लबका आगामी दिनहरूमा अत्यन्त महत्वाकांक्षी एवं दूरगामी परिकल्पनाहरू छन् । स्थानीय बजारको आधुनिकीकरण, धार्मिक तीर्थस्थलहरूको संरक्षण तथा पर्यटकीय गन्तव्यहरूको विकासमा रचनात्मक योगदान पुर्याउने व्यापक तयारी भइरहेको छ।
लागूऔषधको भयावह समस्याले धेरै होनहार युवाहरूलाई कुमार्गमा डोर्याएको विकट परिस्थितिमा क्लबले गम्भीर चासो र चिन्ता व्यक्त गरेको छ । स्थानीय नगरपालिका, अन्य सामाजिक संघसंस्थासँग रणनीतिक समन्वय स्थापना गरेर यस सामाजिक व्याधिको उन्मूलन र न्यूनीकरणका निम्ति प्रभावकारी एवं व्यापक कार्यक्रम संचालनको तयारी भइरहेको छ।
सल्लाहकार लक्ष्मी याङयाका अनुसार क्लबको कार्यप्रणाली सम्पूर्ण रूपमा पारदर्शी र जवाफदेही छ । कुनै पनि परियोजनाको पूर्व–योजना तयार गरिन्छ, बोर्ड सदस्यहरूसँग बृहत् छलफल अनि परामर्श लिइन्छ र सर्वसम्मतिले पारित भएपछि मात्र आर्थिक सहायताको अपेक्षा गरिन्छ ।
क्लबलाई आर्थिक संशाधनको अभावको सामना हालसम्म गर्नुपरेको छैन । असंख्य हृदयवान व्यक्तिहरूले उदार सहयोग प्रदान गर्दै आएका छन्, विशेषगरी प्रवासी नेपालीहरूबाट अत्यन्त उत्साहजनक सहयोग प्राप्त भएको छ । गोमेज गुरुङ, जेम्स याङया, लक्ष्मण याङया, सुमन राजवंशी, सुस्मिता नुगोसहित अन्य परोपकारी व्यक्तित्वहरूले विशेष रूपमा उल्लेखनीय सहयोग प्रदान गरेका छन् ।
झरना संयुक्त युवा क्लब अहिले औपचारिक दर्ता र मान्यताको प्रक्रियामा अग्रसर छ । संस्थाका सदस्यहरूमा पारस्परिक ईष्र्या र प्रतिस्पर्धाको नकारात्मक प्रवृत्ति नभएको र सम्पूर्ण सदस्यहरूले एकजुट भएर समुदायको समग्र विकासको लक्ष्यमा निरन्तर श्रम गरिरहेको बताउँछन् सूर्यप्रकाश याङ्या । उनका अनुसार सामुदायिक विकासमा युवाहरूको सक्रिय सहभागिता र नेतृत्व क्षमताको एक अतुलनीय उदाहरण हो यो क्लब । उपयुक्त नेतृत्व, स्पष्ट लक्ष्य–निर्धारण र निःस्वार्थ सेवाको उत्कृष्ट भावनाले कुनै पनि समुदायको आमूल रूपान्तरण र कायाकल्प सम्भव रहेछ । आगामी दिनहरूमा यो गौरवशाली संस्थाले अझै व्यापक, प्रभावकारी र दीर्घकालीन योगदान पुर्याउने दृढ अपेक्षा गर्न सकिन्छ ।
