एक शताब्दीभन्दा बढी देशले तानाशाही क्रुर जहानियाँ राणा शासन बेहोर्नु पर्यो । नेपाल र नेपालीले बहुत ठूलो दुर्भाग्य बहन गर्नुपरेको समय हो त्यो बेला । सतीप्रथाको अन्त्य, इष्ट इन्डिया कम्पनीबाट बाँके, बर्दिया, कैलाली, कञ्चनपुर चार जिल्ला फिर्ता गर्ने काम, एक–दुईवटा विद्यालयको स्थापना, वीर अस्पतालको स्थापना, उनीहरूको निजी सोख भए पनि केही सम्पदाहरूको संवर्द्धन जस्ता दुईचार कामहरू ऐतिहासिक र उदाहरणीय गरेका पनि छन् राणाहरूले ।
२००७ सालबाट देशमा प्रजातन्त्र आयो ,जनताले धेरै सुखको सास फेरे । विद्यालयहरू देशव्यापी रूपमा खुले, बिस्तारै शिक्षाको ज्योति छाउँदै गयो । जनतामा सचेतना बढ्दै गयो । देश विकासको चर खन्न त्यही बेलाबाट सुरु गरियो । वि पि कोइरालाको अगुवाईमा नेपाली कांग्रेसले नेतृत्व गरेको समय थियो त्यो बेला ।
यसैबीच २०१७ सालमा राजा महेन्द्रले प्रजातन्त्रको अपदस्त गरी एकतन्त्रीय पञ्चायती व्यवस्थाको सुत्रपात गरे । राजनैतिक दलहरूमाथि प्रतिबन्ध लगाएर एकलौटी शासन सुरु गरे । मुलुकी ऐन भू–उपभोगको नीति लागु गर्नु, पाँच विकास क्षेत्र, चौध अञ्चल, पटक–पटक गरेर विभाजित पचहत्तर जिल्ला, गाउँ र नगर पञ्चायत विभाजन गरी शासनमा विकेन्द्रीकरण गरिनु, पूर्वपश्चिम मेची महाकाली राजमार्ग खोल्नु, केही ठाउँमा उत्तरदक्षिण जोड्ने सडकहरू खोल्नु, पञ्चवर्षीय योजनाको शुरूवात गर्नु, हरेक जिल्लामा अस्पताल, क्याम्पस ,विद्यालयहरू खोल्नु जस्ता काम राजाको प्रत्यक्ष शासनकालमा भएको देखिन्छ ।
जनमत संग्रह, पञ्चशीलमा नेपाल सहभागी हुनु, सार्क राष्ट्र संगठन निर्माणमा अगुवाई, नेपाललाई शान्ति क्षेत्रको घोषणाको प्रस्ताव, असंलग्न परराष्ट्र नीति, पार्टीमाथिको प्रतिबन्ध फुकुवा जस्ता काम राजा बिरेन्द्रले गरेका असल कामहरू हुन् । पार्टीप्रति प्रतिबन्ध लगाउनु एकल शासन सञ्चालन गर्नु बाहेक राष्ट्र र राष्ट्रियताका लागि आघात पर्ने गरी खासै नकारात्मक काम राजतन्त्रले गरेको देखिदैन ।
२०४६ सालमा बहुदलीय व्यवस्था सुरु भएपश्चात् राजनैतिक दलहरूमा आएको खिचातानी, भ्रष्टनीति र सत्ता लोलुपताले भने धेरै विकृति विसङ्गतिहरू भित्रिए । त्यसमा पनि अपवादको रूपमा मनमोहन अधिकारीको नौ महिने शासनकाल भने नेपालको इतिहासमै एउटा स्वर्णिम काल मान्न सकिन्छ । साँच्चै भन्दा नेपालको दीगो विकासको मार्ग कोरिएको समय यो समयलाई मान्न सकिन्छ । तर विभिन्न कारणले उक्त सत्ता लामो टिक्न दिइएन । यसरी हेर्दा देशको अर्को दुर्भाग्य, मनमोहनको सरकारलाई पदच्युत गरिएको घटनालाई मान्न सकिन्छ । त्यसयता माओवादीको विध्वंसात्मक आन्दोलनले देश विनाशकारी आतङ्कभित्र रुमलिन पर्यो, एकदशक लामो गृहयुद्धमा फसेको देशले धेरै धनजनको क्षति बेहोर्नुको साथै दशकौँ पछाडि देश धकेलिएको सत्यलाई नकार्न सकिन्न, आजसम्म अधिकांश युवा विदेशिनुको मुख्य कारण पनि यही हो ।
६२–६३ को जनआन्दोलनले पुनः शान्ति स्थापना गरेयता विकास निर्माणमा केही निरन्तरता पाउनुका साथै दुई पटकको संविधान सभा निर्वाचनबाट बल्ल देशमा नेपालको संविधान २०७२ जारी भयो । संविधान अनुसार एकल बहुमतको सरकार पटकपटक बन्न नसकेको कारण देशमा अस्थिरता भइरहेको कुरा सर्वविदितै छ । अस्थिरताकै कारण आलोपालो सरकार, विपरीत ध्रुवको गठबन्धन, वैचारिक बेमेल, नेताहरूको जुँघाको लडाइँ, सडकदेखि सदनसम्मको पौँठेजोरीले साह्रै धेरै निराशा पैदा गरेको यथार्थ हो । नेताहरू भ्रष्टाचारमा लिप्त हुनु, अत्यन्त धेरै पदलोलुप हुनु, नातावाद, कृपावादमा चुर्लुम्म डुब्नु, कर्मचारी नियुक्ति ,सरुवा, बढुवालाई लिएर पार्टीगत र संगठनात्मक अन्तरजालमा फस्नु, पदीय शक्तिको दुरुपयोग गरी अनेकन अराजक कामहरू गर्नु, दण्डहिनताले प्रश्रय पाउनु जस्ता सत्ताको अकर्मण्यताले गर्दा देश अस्तव्यस्त भएको कुरा साँच्चो हो । यी सबै कुराको बाबजुद पनि देशमा केही केही कामहरू भने सम्पन्न भएका छन्, केही निर्माणाधीन अवस्थामा रहेका छन् ।
पटकपटक गरेर केपी ओलीले चारपटक प्रधानमन्त्री हुने मौका पाए यो समयमा र यही समयमा उनले केही इतिहास पनि रच्न सफल भएका छन् । भारतसँगको नाकाबन्दीलाई डटेर सामना गर्ने काम जसले नेपालको शिर उच्च राख्न सफल बनायो, कोरोनाकालको विकराल परिस्थितिको सामना, अराजक र जातीय विखण्डनकारीलाई राजनैतिक मूलधारमा ल्याउने काम, मधेस विद्रोहको सकारात्मक समाधान, हुलाकी राजमार्गको पुनर्निर्माण सुधार तथा बिस्तार, मदन भण्डारी मार्ग निर्माण, मध्य पहाडी लोकमार्ग निर्माण, केही कोरिडोर मार्गहरूको निर्माण, सुन्धारास्थित धरहरा र रानीपोखरी पुनर्निर्माण, भूकम्प पीडित क्षेत्रका सम्पदा, विद्यालय र बस्तीको पुनर्निर्माण, हरेक पालिकामा अस्पताल निर्माण, विभिन्न ठाउँमा ठूला एयरपोर्ट र रङ्गशालाहरू निर्माण, ब्यापारिक टावर तथा भ्यू टावरहरूको निर्माण, सुरुङ मार्गको निर्माण गरी नेपालमा सुरुङ युगको शुरूवात, मरिन डाइभर्सन जस्ता दीर्घकालीन ऊर्जा उत्पादन तथा सिँचाइ योजनाहरू, पूर्वपश्चिम रेल वे परिकल्पना र जग्गा अधिग्रहणको शुरूवात, आफ्नो नामको सम्पूर्ण निजी सम्पत्ति मरणोपरान्त नेपाल सरकारको नाममा गर्नु, पेट्रोलियम तथा विविध खानीहरूको उत्खननको शुरूवात, चाइनासँगको दुईपक्षीय ब्यापारिक सम्झौता, औद्योगिक पार्क निर्माणमा चाइनासँग सहयोगको माग र सम्झौता, लिम्पियाधुरा समेटिएको चुच्चे नक्सा सदनबाट पारित, भारतलाई सत्यमेव जयते कि सिंहमेव जयते भनेर प्रश्न खडा गर्नु, राष्ट्रियता र मानमर्यादा सार्वभौम अधिकार सम्पन्न राष्ट्र कसैसँग क्षेत्रफलको दाँजोमा दाजिँदैन भन्ने मान्यता राख्नु, अथवा क्षेत्रफलमा ठूलोसानो वा गरिबधनीको आधारमा राष्ट्रियतामा फरक मानिँदैन सबैको समान हुन्छ भन्ने अडान, नेपाललाई डिजिटल युगमा प्रवेश गराइ नागरिक एपमा सबै नागरिकलाई समावेश गराउनु जस्ता महत्वपूर्ण काम र यहाँ उल्लेख गरेर साध्य गर्न नसकिने गरी धेरै सानातिना कामहरू सम्पन्न गराएर केपी ओलीले आफ्नो प्रधानमन्त्रीत्वकालमा राम्रो इतिहास रच्न सफल भएका हुन् ।
राष्ट्रघाती महाकाली सन्धि सम्झौतामा भाग लिनु, दुई–दुई पटक सदन विघटन गर्ने प्रयास गर्नु, फरक विचार र सिद्धान्त भएको दलहरूसँग चुनावी तालमेल गर्नु, भ्रष्टाचारीलाई संरक्षण गर्नु, आफ्नो अनुकुलमा पार्टी विधान बनाउन लगाउनु, आफ्नो पार्टीमा आफूभन्दा फरक मत भएका नेता कार्यकर्ता बहिष्कार र बहिर्गमन गराउनु, पार्टीगत संरचनाको नीतिगत निर्णयभन्दा आफ्नो एकल निर्णय र आफ्नो तजबिजीलाई बढावा दिनु, राष्ट्रिय सम्पत्ति गिरीबन्धुको जग्गा आफ्नै पहलमा नीति बनाइकन अपचलन गर्न– गराउन खोज्नु, कतिपय कुराहरू समयमा पूरा गर्न नसकिने योजनाको आश्वासन बाँड्नु र धोका दिनु, अनावश्यक दम्भ चुलिनु जस्ता प्रशस्तै कमजोरी गरेका ओलीले यो पटक भने अर्को ठूलो इतिहास रचेका छन् ।
भदौ २४ गते आधा दिनसम्म राजीनामा नदिएका ओलीले आफ्नै प्रधानमन्त्रीत्व कालमा घटित घटनालाई अभिभावकीय जिम्मेवारी बहन गर्नुको सट्टा , यो वा त्यो बहानामा पन्छिन अथवा भाग्न खोजिरहेको देखिन्छ । जसरी अहिलेसम्मका सबै सत्ता र सरकारले गरेका कामको जस अपजसको भागीदारी भएर इतिहास बनाए त्यसरी नै यो पटक केपी ओलीले आफ्नो नेतृत्वमा स्थापित सरकारको नाताले पूर्ण जवाफदेही हुनैपर्ने हुन्छ । आफैँ कार्यकारी प्रमुख हुने अनि आफैँ केही जान्दिनँ भनेर पन्छिन मिल्दैन । जसरी जुन तवरले घटेका घटना भए पनि त्यतिखेरको सरकारको कमजोरीको कारण भएको हो, त्यही सरकारको कमजोरीको विरुद्धमा भएको हो, बन्दुक आफैँ पड्किए पनि कसैले पड्काए पनि त्यही सरकारले नै गोली चलाएको भन्ने बुझ्नुपर्छ किमार्थ यसको अर्को विकल्प हुँदैन र जति नै उफ्रिए पनि जति नै चिच्याए पनि छुट पाइन्न यो ध्रुव सत्य हो । भएका जति राम्रो कामको जस चाहिँ आफू लिन खोज्ने र गरेका गल्तीबाट भागेर बहानाबाजी गर्दै अरू कसैको थाप्लोमा दोषारोपण गर्ने काम अक्षम्य अपराध हो । राष्ट्रलाई हानी हुने गरी झुट बोल्नु झन् ठूलो अपराध हो ।
आपतकालीन अवस्थाको आवश्यक सिद्धान्तका आधारमा केपी ओलीकै सिफारिसमा सदन विघटन गरी राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले सुशीला कार्कीको प्रधानमन्त्रीत्वमा सरकार बनाएका हुन् । यो त्यतिकै हावामा हा हुले बनेको सरकार होइन । जेनजी विद्रोह एउटा गतिलो आन्दोलन र परिवर्तनशील क्रान्ति हो । यसलाई खेलाची आँकलन नगरी बेलैमा सचेत भएर आममाफीको बाटो अवलम्बन गर्दै आफ्नो ऐतिहासिक साख जोगाउनेतिर लागे कल्याण हुने थियो । एउटा असल शुभेच्छुकको नाताले राम भनेको हो, काँध हाल्न सकिदैन । जय हो !
