आमा

लकडाउनमा घरमा नै बसि रहदा वाक्क लागि रहेको थियो शिखर साकोस हप्ताको दुई दिन खुल्ला हुने हुदा खाना खाएर कार्यलय तिर लागे । अफिसमा मानिसको भिड नै थियो सबै जना सामाजिक दुरी कायम गदै कार्यलयमा बस्नु भएको थियो । म पुगेको केही बेरमा साथी किरण पनि आईपुग्यो । अफिसमा पुगेर केही साथीहरु संग फोन बाट गफ गर्न मन लाग्यो साथीहरुलाई फोन गर्न थाले काठमाण्डौमा बस्ने पेसाले पत्रकार साथीलाई फोन गरे के छ खबर खाबर भनेर ?अनि काठमाण्डौ तिरको खबर सोधे । धेरै पछि साथीसंग फोनमा गफ गरेको थिए साथिले सबै ठिकै छ भोलि बिहान गा“उ जा“उ कि भनेको ! घरमा पुग्दा आमा त खुसी हुनुहुन्छ । लकडाउनले दिदीहरु पनि नआउने अरे ! भन्दा सम्म किन नि घर भन्दा भोली माता तिर्थऔशि हो नि भन्दा पो मलाई थाहा भयो । म सगै बसेको साथी किरण ले पनि ए हो ! भोली माता तिर्थऔशि ! आश्चर्य मान्दै भन्यो । यो लकडाउनले गर्दा होला दिन,बार,गते ,चाडपर्व सबै भुलेको अबस्था छ । मलाई मात्र यस्तो हो कि अरुलाई पनि यस्तै हुदैछ ! अनि किन चाहियो र दिन , बार, गते भन्ने भएको छ । पा“च मिनेट जति गफ गरेर फोन राखे अनि स“गै बसेको साथी किरण संग गफिन थाले । साथीको मुखमा यसो हेरे साथीको मुहार अलि भिन्न पाए । यार, यो माता तिर्थऔशिमा आमालाई धेरै सम्झन्छु । २०६८ सालमा आमा बित्नु भयो त्यस पश्चात मलाई केही वर्ष एक्लो महसुस भयो । हिजो अस्ति जस्तो लाग्छ नौ, दशवर्ष भई सकेछ । हाम्रो परिवारमा आमाले धेरै दुःख गर्नु भयो । बुवाको मृत्यु पनि चाडै भयो आमाले हाम्रो लागि धेरै संघर्ष गर्नु भयो भनेर केही बेर म संग आमाको बारेमा गफिन थाल्यो । आमालाई सम्झिदा रुन मन लागी हाल्छ यार ! साथी किरणको गफजादै थियो अनि यसो सोचे लु भोली आमाको विषयमा लेख्छु भनेर किरण र म छुट्यौं ।
आमा सगै हुदा मानिसलाई आमाको मुल्य थाहा हुन्छ कि हुदैन तर नभए पछि आमाको महत्व धेरै हुन्छ यार भनेर भन्दै थियो । कोहि मानिसले जिउ“दो हुदा“ आमालाई खासै महत्व दिदैनन् तर मृत्यु परन्त आमाको धेरै सम्झना गर्छन तर म भन्छु आमालाई बाचुन्जेल नै हो गर्ने सेवा । हामीले त के गछौ होला आमालाई आमाले हामीलाई त्यति धेरै गरेको हुन्छ सातजुनीमा पनि आमाको गुन तिर्न सकिदैन् । हामी आमालाई पालेको छु भनेर गर्व गर्ने समाजमा छौ । तर,हामीलाई समाजमा यो लायक बनाउन कति रात सुत्नु भएन होला । कति छाक खानु भएनहोला । कति हातमा ठेला उठाउनु भयो होला । कति ईच्छा आकांक्षा मनमा दवाउनु भयो होला । कति परिश्रम गर्नु भयो होला । कति रात भोकै सुत्नु भयो होला । कति रात हामीलाई काखैमा सुताउनु भयो होला । आफु नसुति हामीलाई सुताउनु भयो होला । रोगविरामी हुदा“ कति छटपटिनु भयो होला । एक पटक सवैले सोचौ त । यो हामी कल्पना पनि गर्न सक्दैनौ ंया कल्पनै गर्दैर्नौ । स्कुलबाट छुट्टी भएर घर पुग्दा विहानको भात भुटर राखि दिएको हुन्थ्यो या मकै भुटेर राखेको हुन्थ्यो । छोराछोरीहरु भोक लागेर आउ“छन् भनेर । हाम्रो पेटमा भोक कति खेर लाग्छ आमालाई थाहा हुन्छ । हामीलाई के मिठो लाग्छ के मिठो लाग्दैन सबै आमालाई थाहा हुन्छ । आमालाई मिठो नलागोस् तर हामीलाई मिठो लाग्दा आमाले सहश्र स्विकार्नु हुन्छ । अलिअलि खोकी लाग्दा गाईको घिऊ छातीमा र घाटीमा दलिदिने पनि आमा नै । दिउसो तातो घाममा नुहाएर शरिरमा तोरीको तेलमा मेथी डडाएर लागाई दिने पनि आमा नै । सुत्दा उठ्दा तातो चिसो ख्यालगर्ने पनि आमा । घरभित्र होस् या घर बाहिर जुनै कामगर्न पनि आमा तयार । दिनभरि खेतमाधान रोपेर आएको होस् या अन्य केही काम गरेको होस घरमा नरिसाई खुसी साथ खाना पकाएर खुवाउने आमा नै हो । दिनभरीको कामको थकान लुकाएर छोराछोरीको अनुहारमा खुसी ल्याउने आमा नै हो । जस्तो सुकै अवस्थामा पनि आफ्नो परिवारलाई खुशी बनाउन पाउनुमा आमाले गर्व गर्नु हुन्छ । नौ क्लास पढदा सम्म म कहिले काहिआमा सगै न सुत्थे । आमाको त्यो मेहनत अनि आफ्ना छोराछोरीलाई उचित शिक्ष्ाँदिक्षा लालनपालनका लागि गर्नु भएको मेहनत अत्यन्तै हुन्छ । सन्तान जन्मिए पछि हुर्काउन त्यति नै कठिन छ आज दुइटा सन्तान हुर्काउन मैले भोग्दैछु त्यो पनि आमा सगै हुनु हुन्छ र धेरै भरथेक भएको छ । हिजो हामीलाई हुर्काउन कति गाह्रो भयो होला आमालाई । न कसैको साथ न बुवाले नै घरपरिवामा साथ दिनु हुन्थ्यो तर पनि आमाले हासी हासी या कष्ठ सहेर हामी लाई हुर्काउनु भयो ।
विहान भालेको डा“क सगै उठेर गाई बाख्रा पुजापाठ गरेको हामीले कहिलै देखेनौ । विहान चिया पकाए पछि चिया खान उठ है भन्ने आमाको आवज सगै निन्द्रा खुल्थ्यो । चिया संग चिउरा हुन्थ्यो कि कोकिस हुन्थ्यो हामी लाईन लागेर खाने गर्दथ्यौ । न सन्तानमा विभेद , न भेदभाव न पक्षपात समानव्यावहार सन्तानमा दिन सक्ने क्षमता आमामा नै हुन्छ । यो छोरालाई यो मन पर्छ ,यो छोरीलाई यो मन पदैन् भन्दै आमाले आफ्नो जीवन व्यतित गर्नुहुन्छ । सन्तानको सुख नै आमाको इच्छा रहेको हुन्छ । मायाको खानी दयाको खानी आमाको मनमा रहेको हुन्छ यो आमाको मनलाई सायदै हामिले बुझ्न सकेनौ होला कहिले । सुखमा पनि सहने दुखमा पनि सहने आमा नै हुन् । आमाले जहिल्यै सन्तानको खुस हेर्न चाहान्छिन् । तर के सन्तानले आमाको खुसी हेर्न चाहान्छन् ?हजारौ गल्ती माफ गरिदिने त्यो आमाको मन । के हामीले आज एउटा गल्तीमा पनि आमालाई माफ दिएका छौ ? घामपानि केही नभनि सन्तानको सुखमा लाग्ने ति आमा सन्तानलाई दुख दिन चाहान्नन् । सन्तानलाई केही दुख नहोस भनेर सायदै हरेक दिनजसो पुजापाठमा जप्नु हुन्छ होला । सन्तानको दुख आफुलाई होस भन्ने चाहना आमामा मात्र हुन सक्छ । आज हाम्रो आमाको उमेर६४ वर्ष लागि सकेको छ मेरो उमेर ४२ कटि सकेको छ आज हामी आमा सगै बस्न पाउदां गर्व महसुस गर्दछौ । जीवन ढुक्क छ आमा हुनु हुन्छ भनेर । मेरो शरिरको उर्जा मेरो आमा । मेरो मस्तिष्क बाट निक्लने सोच मेरो आमाको कर्म । मेरो मेहनत मेरो आमाको साथ । मेरो शरिरका यि अंग आमाको परिश्रमको हात । आज म आमा सगै बसि रहेको छु यो आमाको साथ र आमाको का“ख जीवनमा यसरी नै रहि रहोस् । जसले नौ महिना पेटमा २ वर्ष सम्म अंगालोमा र जिन्दगी भरीको लागि मुटुमा राख्नु हुन्छ । भगवान राम सौतेनीआमाको बचन शिरोधार्य गर्दै १४ वर्ष वनमा बसेका थिए । भगवान कृष्णले आफ्ना आमाबुबालाई कंसको कालकोठरीबाट निकालेका थिए । श्रवणकुमारले बुढा भएका बाबुआमालाई बोकेर उनीहरुको इच्छा पूरा गराएका थिए । पुराणका यी र यस्ता अनेक प्रसंगले आमा प्रति गर्नु पर्ने कर्तव्य प्रति सचेत गराएका छन् । वेद पुराणका प्रसंग र वास्तविक तथ्यएका तिर भए पनि हाम्रो समाजमा व्याक्तिगत स्वार्थ ले गर्दा कयौ आमा आज रुदै बसेकी छन् । आमाको मन ठुलो हुन्छ भनि रहदा छोराछोरीको मन पनि ठुलो भएर आमा नै नअटाउने सम्मको भएको हाम्रो समाजमा भेटिन्छन् । आज मातातिर्थ औशि आमाको मुख हेर्ने दिन भनेर भनि रहदा वर्षमा एक दिन मनाउने पर्व लाई ,आमालाई पनि वर्षमा एक दिनमात्र हेर्ने नगरौ । यस्ता दिन त आउ“छ जान्छ तर आमाको आर्शिबाद सदा रहन्छ त्यसैले सधै आमाको सम्मान गरौ । आज हामी जे जस्तो अवस्थामा भए पनि यो सृष्टीमा तिनै आमाले ल्याएको हो तिनै आमाले यो समाजमा यो लायक बनाएको हो टंक बुडाथोकीले भने झै बाआमा भनेका जिउदा देउता हुन् भन्ने भावलाई लिएर जिउदा देउतालाई पुजा गरौ भन्न चाहान्छु । अन्तमा सवै आमाहरुको जय होस । सुख शान्ति र स्वस्थ्य रहनु होस् मेरो कामना छ ।