आज विश्वभर १३१ औ अन्तराष्ट्रिय श्रमिक दिवस मनाउन नपाए पनि श्रमिकहरु घर घरमा बसेर यो दिवस सम्झना गरि रहेका छन् । ८० भन्दा बढी देशले आज यो दिवस मनाउने गर्दछन् । १९औ शताव्दीमा युरोपमा उद्योगपतिहरुले न्युन पारिश्रमीकमा १५ घण्टा सम्म काम गराएर श्रम शोषण गरेको अवस्थामा मजदुरहरुले १ मे १८८६का दिन त्यसका विरुद्घ समानता , उपयुक्त श्रम ज्याला उचित विदा सुविधा , र श्रम वातावरणको लागि एकीकृत हुने उद्घोष गरे र ८ घण्टा काम ८ घण्टा आराम र ८ घण्टा मनोरन्जन भनि एक दिनलाई विभाजन गरि माग गरे र आज सम्म त्यसै अनुसार विश्वभरि मजदुरको दैनिकी मापन गर्न थालियो । मजदुरका हकहितका निमित्त मजदुरहरु एक भएको दिनलाई अन्तराष्ट्रिय मजदुर दिवस भनेर मनाउन थालिएको प्रचलन पाईन्छ ।
मजदुर जो आफुले काम गरेर मालिकलाई खाना खुवाउंछन् । विडम्वना आज तिनै मजदुर मन अमिलो बनाउंदै राहात थाप्न बाध्य छन् । मजदुरलाई राहात हैन सुरक्षित तवरले काम गर्ने वातावरण बनाऔं यसैमा उनिहरुको आत्म सम्मान बढने छ । मानिस मालिक भएकोमा घमण्ड गर्छन ! ति मजदुरले काम गरेर म मालिक भएको भन्ने हेक्का विर्सन्छन् । मालिक र मजदुर भनेका एक अर्काका परिपुरक हुन् मजदुरले काम नगरिकन मालिक भईदैन र मालिकले काम नदिई मजदुरले कामपाउदैनन् । एक अर्काको परि पुरक भएता पनि भिन्नता धेरै छ ।
यो समाजमा मजदुरका मालिक धेरै छन् कि मालिकका मजदुर धेरै छन् हामीले सोच्नु पर्छ ।
लकडाउनको समय छ उद्योग कलकारखान बन्द छन् शहर बजारमा दैनिक ज्याला मजदुरी गर्नेको रोजीरोटी बन्द भएको छ । कयौ मजदुर काम विहिन भएका छन् भने कयौ मजदूर घर विहिन परिबार विहिन भएर अलग्गै लकडाउनमा बस्न बाध्य छन् । रोजगार विहिन भएर मजदुरहरु एकदिन दुइदिन बस्न सक्छन् तर आज लकडाउनको ३७दिनभई सकेको छ ति मजदुरहरुको हालत के होला कल्पना गरौ त । दैनिक ज्याला मजदुरी गरेर परिवारको छाक टार्ने जमात आज कसरी चुला बाल्दै होलान् अनि परिवारको पेट कसरी भर्दै होलान ? विभिन्न संघ संस्थाले सहयोग नगरेका पनि हैनन् । सरकारबाट पहिलो चरणमा राहात वितरण पनि गरिएको छ । तर ३७दिन सम्म पुग्ने राहात तिनले पाए होला सोचौं त !अनि सरकार पनि ति मजदुरलाई यति का दिन सम्म राहात दिएर पाल्न सक्ने अवस्थामा छ ?अवश्यपनि छैन ?
एक दिन ,दुई दिनपो सहयोग हुन्छ ३७दिन सम्म कसैले पनि सहयोग गर्न सक्दैन् र मजदुर पनि सहयोगको हात थाप्न चाहादैनन् तर विवश छन् बाध्यतामा छन किनकी उनिहरुलाई रोजगार दिने कोहि छैन सरकार पनि काम गर्न दिदैन पुग्ने गरी राहात पनि दिदैन विचरा छन् ति मजदुर । लकडाउन , लकडाउन ,लकडाउन बारम्वार लकडाउन बढाएर सरकारले कोरोन संक्रमण त न्युनिकरण गरेको छ तर लकडाउनको विकल्प ल्याउन सकेको छैन । राष्ट्रिय ढिकुटी राहातको नाममा सक्नु भन्दा कोरोनाको औषधी उपचारमा लगाउदां राम्रो हुन्थ्यो । मजदुर पनि राहात लिदा खुसी छैनन् । अमिलो मन बनाउदै राहात लिन बाध्य छन् । समाजमा ति मानिस जो आत्म सम्मान बढाएर ज्याला मजदुरी गरेर आफ्नो दैनिकी गुजारा गर्थे । समाजमा शिर उच्च बनाएर दैनिकी कमाईमा परिवारमा रमाउने त्यो समुह आज लाचार छ । सायदै मजदुरहरुले मागेर परिवार पाल्ने गरेका छैनन् । आत्म सम्मान बढाएर नै ज्याला मजदुरी गरेर परिवारलाई पाल्दै आएका छन् ।
न सरकारले रोजगार दिन सक्यो र पेटभर राहात नै दिन सक्यो भन्ने जमात धेरै छ । खाली पेट सड्कमा भौतारिदै आफ्नो घर परिवार सम्म पुग्न पाए भोकले मरे पनि रोगले मरे पनि परिवारसंगै मर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने मजदुर सड्कमा घामपानि ,भोकको प्रवाह विना आफ्नो गन्तव्य तिर लम्किदैछन् । न परिवार छ साथमा,न रोजगार छ हातमा , न अन्न छ पेटमा यो पिडामा पनि मजदुर सहन बाध्य छ । कोरोना संग लडन बाध्य छ । राज्यले मजदुरलाई खासै महत्व दिएको छैन न राजनीतिक पार्टिले नै दिएका छन् तर मजदुर विना देशको विकास सम्भव छैन् । समाजको विकास सम्भव छैन् । उद्योग कलकारखानाको कुनै महत्व छैन् । यो बुझन जरुरी छ सरकारले । स्थानिय निकायले र उद्योगी मालिक भन्नेहरुले । मजदुरबाट यहां कयौ मालिक भएका छन् मालिक बाट यहां कयौ मजदुर भएका छन् ।समयको खेल । भाग्यको परिक्षा । मेहनतको फल यहां सवैले भोग्दैछन् । कोरोनाले मरौला या नमरौला तर भोकले मर्न सकिन्छ । हामीलाई राहात हैन काम दिनुस कसैको दया कृपा हामीलाई चाहिदैन । हामी संग श्रम गर्ने शक्ति छ । पाखुरीमा बल छ । शरिरमा जोश र जागर छ भन्ने मजदुर यसै समाजमा छन् । मजदुरलाई यो कोरोनाको कहरमा कसरी सुरक्षित तरिकाले काम गराउन सकिन्छ सम्वन्धित निकायले दिमाख लगाओ स्ध्यान दिओस् । कोरोना बाट सुरक्षित बस्ने ज्ञान मजदुर वर्गलाई दिऔं । उद्योग संचालनगर्न र मजदुरलाई कामगर्ने वातावरण राज्यले बनाई दिओस् । मजदुरलाई उत्पादनमा लगाऔं लकडाउन लकडाउन भनेर घरमा नै सुरक्षित बसेर धेरै समय बाच्न सकिदैन् भोलीको लागि उत्पादन थालौं मजदुर श्रमिकलाई यो समय सुरक्षित तवरले काम लगाऔं अनि मात्र राष्ट्रिय ढिकुटी सुरक्षित रहन्छ । मजदुरको आत्म सम्मान बढछ । न कसै संग राहात माग्नु पर्छ न कसैले राहात दिनु पर्छ । आफ्नो आफ्नो क्षमता उत्पादनमा लगाऔं । यस देशका धेरै जनसंख्या मजदुर श्रमिकको रहेको हुदां राज्यले यि व्यक्तिको सम्मान गरौ ।
श्रम गर्ने वातावरण यो अवस्थामा बनाई दिऔं । श्रमिकका नेताहरुले पनि यो अवस्थामा श्रमिको पिडा बुझ्नु पर्छ । नेता भनेको आफ्नो लागि भन्दा अरुका लागि केही गर्छु भन्ने सोच भएको व्याक्ति भएको हुदा मजदुरका हकहित र श्रमका विषयमा चिन्तीत बन्नु पर्छ । राहातको नाममा आहात नगरौं । इज्जत प्रतिष्ठा र आत्म सम्मान मजदुर श्रमिकको पनि हुन्छ सवैले श्रमको सम्मान गरौं मजदुरको सम्मान गरौ । श्रमजीविले श्रम गर्ने वातावरण बनोस् भोक संग लडदै रोगलाई पराष्त गर्न सकौं । सबैलाई रोग संग लडने शक्तिमिलोस् अन्तमा अन्तराष्ट्रिय श्रमिक दिवसको सवैमा शुभकामना ।
