के गर्नु दाई, जीवनचक्र देखेर पनि अचम्म लाग्छ !त्यहीँ आमाबुबा पहिले सबका छोराछोरी विदेश गए विदेश जा भन्थे , अहिले त्यही आमाबुबा भन्छन् सब छोडेर आईज छोरा यता आईज , खाली त आए पुग्छ । एक जना साथी जो हिजो नेपालमा हुँदा हामी सँगै बस्थे , सँगै ब्यवसाय गर्थे । बाउबाजेले शुरु गरेको व्यवसाय सम्हालेका थिए तर आज हामीसंग छैनन् परिवारको सल्लाह हो या नेपालको व्यापार व्यवसायको पीडाले होला पुस्तैनी व्यवसाय छोडेर विदेश जानु नै उत्तम विकल्प सम्झेर आफ्नो जीवनसंगिनीको मायालाई छोडेर,बाआमाको छहारीलाई त्यागेर , दुःख भुलाउने सुख उब्जाउने आफ्नो सन्तानलाई छोडेर वाध्यता थियो या परिस्थितिले बनायो, करले हो या रहरले हो, विदेशिनु परेको पीडा आज टिकटकबाट पोखिरहेका छन् या टिकटकमा रमाइरहेका छन् या दुःख भुलाइरहेका छन् ।
हाम्रो समाजमा हिजो छोराछोरी विदेशमा छन् अमेरिकामा छ छोरा , अष्ट्रेलियामा छन् छोरी भन्ने बाआमा आज दुखसुख मीठोमसिनो जे जसो भएपनि संगै भए हुन्थ्यो भन्ने अवस्था आयो । अनि कति छोराछोरीले आफ्नो बाबालाई यस संसारमा जन्मदा पनि देख्न नपाएको पीडा छ ।कयौ सन्तानले बालाई विदेशी भूमिमा गुमाउनुको पीडा होला त कयौं सिउँदो पुछियो होला ।विवाह हुँदा हातमा लगाएको मेहन्दी मेटिन नपाउँदै जीवनसंगीलाई विदेशको यात्रामा विदा गर्नु परेको पीडा कति नवदम्पत्तीमा रहेको होला ।सन्तानको माया, परिवारको साथ, बाआमाको छहारी गुमाएर कति छोरा विदेशिनु परेको पीडा थियो भने कति बाबुआमा आफ्ना छोराछोरी विदेश जाउन भन्ने इच्छाले नै छोराछोरीलाई विदेश पठाउँदै आएको यथार्थ हाम्रो सामु छ । पैसा कमाउनु पर्ने पीडा ! सन्तान गुमाउनु पर्ने पीडा !बाआमाको साथ नहुनुको पीडा !जीवनसंगीको सामिप्यता नहुँदाको पीडा !आज धेरै छोराछोरीले भोग्दै आएका छन् । धेरै श्रीमान्–श्रीमतीले भोग्दै आएका छन् । धेरै बाहरुले भोग्दै आएका छन् ।
जसोतसो गरेर विदेश गइन्छ । विदेश गएपछि धेरै मानिसको जीवनकै लक्ष्य पिआर हुँदो रहेछ । भान्जा तीन महिना अष्ट्रेलिया बसेर आए, धेरै नेपाली त्यस देशमा पाए तर नेपाली– नेपालीबीचमा विभेद पाए मैले भन्दै विदेशी गफ मलाई सुनाउँदै हुनुहुन्थ्यो मेरो मामा । विभेद के को भने पिआरको । पिआर पाउने र पिआर नपाउनेमा ठूलो विभेद रहेछ । पिआर पाउने त ठूलो मान्छे बन्दो रहेछ , त्यहाँ !कुनै पनि समारोह होस् वा अन्य कुनै पार्टी होस् पिआर हुने र पिआर नहुनेमा फरक रहेछ । अनि अर्को कुरा विदेश पुगेको दिनदेखि जीवन किस्तावन्दीमा जाँदो रहेछ । म सोच्ने गर्दथे मानिस विदेश गएपछि किन आफ्नो देश फर्कन चाहदैनन् भनेर !के आफ्नो देशमा बस्न मन नलागेरै नफर्केको होला र !भन्ने लाग्दथ्यो तर यथार्थ अर्कै रहेछ जस्तो मेरो बुझाई रहयो । जीवनमा आई फोन मोवाईलबाट किस्ताबन्दीको सुरुवात हुँदो रहेछ । गाडी घर सबै किस्ताबन्दी हुँदाहुँदै उसले नेपाल भुल्ने रहेछ । आफन्त साथीभाइ भुल्न बाध्य बन्दो रहेछ ।साथीभाइ आफन्त उतै बन्दो रहेछ । विदेश गएको पैसा कमाउन । पैसा त कमाउँला तर ऋणको बोझले कदापि नछाड्ने रहेछ । इच्छा बढ्दै जाँदा ऋणको बोझ पनि बढ्दै जाने ।आफ्नो इच्छा ,श्रीमतीको इच्छा,सन्तानको इच्छा , पिआरको आकांक्षा । इच्छा र आकांक्षाले नै जीवन रणभुल्लमा पर्दो रहेछ । विदेशी बसाइ बिदेशी खुवाइ बिदेशी रहनसहनमै जीवन चल्न थाल्छ । हिजो हामी परिवारको इच्छा पुरा गर्न विदेशिनु पर्यो या आफ्नो इच्छाले विदेशिनु पर्यो तर आज विदेशमा बस्नु बाध्यता बनिसकेको हुन्छ ।यसरी नै विदेशी लाइफ चल्ने रहेछ ।जन्मभूमि , जन्मदातालाई समेत मानिसले ठाउँ बस्तु र परिस्थितिले गर्दा पारिवारिक चंगुलमा परेर वा जीवनलाई किस्ताबन्दीमा पारेर भुल्न बाध्य बन्दो रहेछ ।
मानिस अष्ट्रेलियन या अमेरिकन पिआर पाएको अवसरमा, अष्ट्रेलियन नागरिक या अमेरिकन नागरिक बनेको दिन वरिपरिका छिमेकी साथीभाइलाई बोलाएर खसी ढाल्ने गेरका फेसवुकका फोटाले पनि बताउँछ । आमा लिपुलेक भारतले खोसेको भनेर विलौना गर्दै थिइन् तर अष्ट्रेलियाले छोरो खोसेको पत्तै पाइनन् । अमेरिकाले छोरो खोसेकोमा खुसी व्यक्त गर्दछिन् । लिपुलेक नेताले बेचे भारतले खोस्योे भनेर चिच्याउने मेरो बुवा क्यानेडियन सिटिजनसीप होल्डर भिनाजु खोजी–खोजी क्यानेडियन नागरिक बनाए । क्यानडाले आफ्नी छोरी खोसेको पत्तै पाएनन् । लिपुलेक भारतले हडप्यो भनेर मैले पनि फेसवुकको भित्ता खुब रङ्गाए । राष्ट्रभक्ति देखाएँ तर नेपालको नागरिकता त्यागेर अमेरिकन नागरिकता पाउने लोभमा अर्को बर्षमा डिभी भर्ने लाइनको अग्रपंक्तिमा म नै उभिएको हुन्छु । नेपाली नागरिकता त्यागेर अमेरिकन नागरिक बन्ने सपना जो छ मेरो । म नेपाली मेरो देश नेपाल भनिरहँदा मन भने विदेशी बन्न लालायित हुन्छ हाम्रो । मेरो विपना नेपाल भएपनि सपना विदेश बन्ने गर्दछ । म नेपालमा बस्दा विदेशको रहर । विदेशमा रहँदा स्वदेशको चिन्ता ।
सीमा मिचिँदा होस् या भ्रष्टाचारका विषयमा होस् । या अन्य कुनै पनि विषयमा मलाई विदेशमा बसेर देशको विषयमा फेसवुकका वालमा कमेन्ट लेख्न सजिलै हुन्छ । चिन्ता व्यक्त गर्न सजिलै हुन्छ । स्वदेशमा केही गर्न चाहदैन ऊ,गर्दा पनि तुरुन्त रिटर्न खोज्छौ । हामीलाई छिटो–छिटो चाहिएको छ प्रगति र उन्नति । कमाउनु छिटो परेको छ । त्यसैले पनि हामीलाई हतारो परेको छ । हामीलाई बाधा आउँछ , अड्चन आउँछ । हामी त्यसको समाधान खोज्दैनौं अनि जीवनलाई हरेस खुवाउँछौं । आफ्नो देशप्रति वितृष्णा पैदा हुन्छ । आफ्नो देशको बारेमा नराम्रो भन्छौँ नराम्रो सोच्छौँ। तर जव विदेशी भूमिमा हामी पुग्छौँ आफ्नो देशको माया मनमा अटाइ नसक्नु हुन्छ । देशको चिन्ता सबैले भन्दा बढी आफूले गरेजस्तो भान हुन्छ । सीमा मिचिँदा लड्न जाउँ जस्तो हुन्छ । भ्रष्टाचारीलाई आफूले नै कार्वाही गरुँ जस्तो हुन्छ । आफ्नो देशको माया सन्तानको भन्दा बढी हुन्छ । देशले गरेको प्रगति र उन्नतिमा आफ्नो छातीको चौडा बढेजस्तो हुन्छ । विदेशिनु बाध्यता हुन सक्छ , रहर हुन सक्छ परिवारको आकांक्षा बन्न सक्छ तर विदेशिनु पीडा नवनोस् । अभिशाप नबनोस् । कसैको बाबुआमाले सन्तान विदेशिएको हेर्न चाहदैनन् । बाआमा विदेशिनुमा सन्तान खुसी कदापि हुँदैन । जीवनलाई किस्ताबन्दी बनाउनु रहर नबनोस् । स्वदेशमा बसौँ स्वदेशमा गरौ । जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गदपि गरियसी ।आमा र जन्मभूमि स्वर्गभन्दा प्यारो हुन्छ यो भनाइलाई हामी नेपालीले सार्थक बनाऔं । मन बचन र कर्मले समर्पित बनौँ ।
