‘छन् गेडी सबै मेरी,छैनन् गेडी सबै टेढी’ व्यवहारिकतामा आधारित यो उखान आजको हाम्रो समाजको तीतो यथार्थ हो ।हाम्रो समाजमा मानिसले एकले अर्कालाई गर्ने व्यवहार हेर्दा उखानलाई चरितार्थ गरेजस्तो हुन्छ । मानिसले मानिसलाई गर्ने व्यवहारलाई चित्रण गर्ने यो उखान यतिबेला सबैभन्दा बढी विदेशमा छटपटाइरहेका नेपालीहरुको मुटुमा तीतोपना भरिदिएको छ । पैसा नभएर गरिव हुनुमा हिनताबोध गराइदिएको छ । त्यो पनि कुनै व्यक्ति विशेषले हैन स्वयम् राज्यबाट । पैसा नहुनेहरुसंग परिवार नातागोता,साथीभाइ र समाज टाढिएको सुनिन्थ्यो तर यहाँ त देश पनि टाढिदो रहेछ ।
देशका जनताको अवस्थाभन्दा आफ्नो चिन्ता देशले गर्ने रहेछ । देशले पनि आफ्ना जनतालाई भेदभाव गर्ने रहेछ । विहान हिँड्दा दिउँसो बेलुका आईपुग्ने देश आज पैसा नहुनेहरुका लागि अर्कै ग्रहमा जाने सरह असम्भवतुल्य बन्दै गएको छ ।आफ्नो देशमा पुगेर मर्नु परे पनि मर्न तयार रहेको भान विदेशमा रहेका मनले भन्न थालेका छन् ।आज पैसा हुनेहरु नागरिक,नहुनेहरु अनागरिक बन्न पुगेका छन् ।हाम्रो समाजमा पनि पैसा नहुनेको कुनै हैसियत हुँदैन जस्तो हुन्छ । मानिस पैसालाई र पैसा हुनेहरुलाई मात्र महत्व दिन्छन् । योग्यता र पैसामा तुलना गर्ने हो भने मानिस पैसालाई नै ठूलो योग्यता सम्झन्छ । विश्व कोरोनाको प्रकोपमा छ । पैसाले कोरोनालाई जित्न सकिदैन भन्ने अवस्थामा यो देशमा पैसाकै बढी महत्व बनेको छ ।
देश गरिव हुन सक्छ तर हाम्रो संस्कार गरिव हुनु हुँदैन । हामी गरिव देशको जनता मात्र गरिव भनेको त यहाँ सरकारको मन पनि गरिवै रहेछ ।सरकारको मानसिकता पनि कमाउ दाउमा रहेछ ।
सरकारलाई पनि पैसा चाहिएको छ । नागरिक पनि पैसा नै कमाउने दाउमा छन् । केवल दुःखी छन् त यस देशबाट पैसा कमाउन जानेहरु । पीडित छन् त केवल विदेशमा बसेर स्वदेशमा रेमिट्यान्स पठाउनेहरु । पैसा नहुनेहरुबाट नेपाली श्रमिकको दर्जा मात्र खोसिएको छैन उनीहरुलाई उद्धारको योग्य पनि ठानिएको छैन । हिजो पैसा हुँदा, रोजगारी हुँदा अझ नेपाली रेमिट्यान्स भनेर चिनिने अनुहारको आज हात रित्तै हुँदा आफ्नै देशले पहिचान गर्न नसक्ने भइदिएको छ । न यहाँ नागरिक महत्वपूर्ण भए ! न उनीहरुको स्वास्थ्य ! न जीवन !यहाँ त केवल महत्वपूर्ण भयो रुपैयाँ । प्राथमिकतामा पर्यो रुपैयाँ । उद्धार व्यापार बन्यो अनि निर्णयको आधारमा हेर्ने हो भने सरकार व्यापारीसरह बन्यो । पैसा हुने कस्टमर, नहुने तेसै मर ! भन्नेसम्मको व्यवहार देशले गरिरहेको छ ।
देश गरिव हुन सक्छ तर हाम्रो संस्कार गरिव हुनु हुँदैन । हामी गरिव देशको जनता मात्र गरिव भनेको त यहाँ सरकारको मन पनि गरिवै रहेछ ।सरकारको मानसिकता पनि कमाउ दाउमा रहेछ । जसरी आज पैसा नहुनेहरु स्वदेश आउन पाएका छैनन् त्यसैगरी ऊ बेला पैसा नहुनेहरु नै विदेश गएका थिए । परिवार र देशलाई केही हदसम्म भएपनि सुखी र समृद्घ बनाउन नेपाली विदेशिएका थिए । विदेशमा रगतपसिना बगाएका थिए । चाहे मरुभूमिको बालुवामा सेकिएर होस् वा बर्फिलो मैदानमा चिसिएर । गगनचुम्वी उचाई नापेर होस् वा कोइला खानीको पहिरोमा चेपिएर होस् ती नेपाली नै थिए । जसले विदेशमा दुःखै मात्र गरे । सुखको सपना बोकेर पसेकाहरु जीवनभर दुखको भारि बोकिरहे । बदलामा यो देशलाई अरबौ अरबको रेमिट्यान्स दिईरहे । आज पनि उनीहरु विदेशमा छन् ।तर , पसिना बगाउन पाएका छैनन् , परिश्रममा रमाउन पाएका छैनन् । दुःखमा रमाउने र दुःखैमा संसार भुलाउने साहसी छाती भएका प्यारा नेपालीहरुको छाती दुखेको छ । ५० डिग्रीको तातो घामले पोल्न नसकेको नेपालीहरुको मन आज भतभती पोलिरहेको छ । सधै पसिनाको तलाउमा जीवन नुहाएकाहरु आज आँशुमा डुब्दैछन् । परिवार र देशको चिन्तामा दिनरात विताउन बाध्य भएका छन् । मृत्युसंग दिनहँु हाक्काहाक्की गर्नेहरु आज जीवनसंग हार्दैछन् । परिवारको भरणपोषणमा रमाउनेहरु आज परिवारको चिन्तामा जल्दैछन् ।
के पैसा नहुँदा जीवनको मुल्य नहुने हो त ? के नागरिकको अधिकार पैसाले निर्धारण गर्ने हो त ? के राज्य सरकार पैसाले मात्र चल्ने हो ?यदि हो भने झिकिदेऊ हरेकको मुटु , कलेजो,आँखा, मिर्गाैला,फोक्सो, रगत सबै अनि बेच अनि बेचिदेऊ नागरिक अनि चलाऊ देश । जनताले सधै देशका लागि बलिदानी दिएकै हुन् आज पनि दिन्छन् । बाँचे भोलि पनि दिनेछन् । सरकार विदेशमा रहेका नेपाली ल्याउनलाई पैसा हेर्छ, अनि हाम्रो समाज कोभिड १९का संक्रमितलाई भेट्दा छि–छि र दुर–दुर गर्दै समाजमा नै बहिष्कार गर्न खोज्छ । गाउँ निकाला गर्न खोज्छ । घर निकाला गर्न खोज्छ यो समाज । पैसा र पावर हँुदा त साथीभाइ आफन्त नजिक नै हुन्छन् । सामान्य ज्वरो आउँदा पनि चिन्ता र चासो राख्छन् । विवाह पास्नी भोजको निम्तोमा छरछिमेकी रमाएर नै आउँलान् ।तर, रोगी र पैसा नहँुदा छरछिमेकी साथीभाइ आफन्तले के व्यवहार गर्छन् ? आज भोलिको हाम्रो समाजमा घटेका घटनाले पनि हामीलाई बताईसकेको छ । परदेश हैन देश राम्रो हुन जरुरी छ । समाज हैन यस समाजमा बस्ने हाम्रो मानसिकता राम्रो हुन जरुरी छ । सन्तान र सन्ततिको लागि नेपाली विदेशिन सक्छ तर मनमा स्वदेश रहन्छ । छातीमा परिवारको माया,मनमा देशको माया अविरल रहन्छ । राष्ट्रभक्त हाम्रो मन । राष्ट्रियता हाम्रो शान हरेक नेपालीको मनमा बस्न सक्नु पर्छ ।
