झापा , चैत १४ । राष्ट्रिय जनगणना सकिएपछि अब नेपालमा कृषिगणना हुने भएको छ ।
आगामी बैशाख ६ देखि जेठ १९ सम्म कृषिगणना गर्न गणकहरु झापामा खटिने भएका छन् । नेपालमा २०१८ सालदेखि केन्द्रीय तथ्यांक विभागले हरेक दश वर्षमा राष्ट्रिय कृषिगणना सञ्चालन गर्दै आएको छ । यही सिलसिलामा मुलुकको सातौं कृषिगणना यही चैत, वैशाख र जेठ महिनामा सञ्चालन हँुदैछ । नेपालको ७७ जनाका ७५३ वटा स्थानीय तहअन्तर्गतका गाउँपालिका, नगरपालिका, उपमहानगरपालिका तथा महानगरपालिकाहरुमा वैज्ञानिक विधिले छनौट गरिएका वडा वा वडाखण्डमा छानिएका कृषक परिवारसँग व्यक्तिगत अन्तर्वार्ताद्वारा कृषिचलनसम्बन्धी विस्तृत विवरण संकलन गरिने छ । यसक्रममा झापामा एक तथ्यांक अधिकृत , ३३ जना सुपरीवेक्षक र १३३ जना गणक खटिने छन् । जिल्ला कृषिगणना कार्यालय झापाले सोमवार चन्द्रगढीमा कृषि सचेतना गोष्ठी आयोजना गरी कृषिगणनाका बारेमा जानकारी दिएको छ ।कार्यक्रममा तथ्यांक अधिकृत चुडामणि लुइटेलले जिल्लामा हुन लागेको कृषिगणनाबारे जानकारी दिएका थिए ।उनले झापाका ३७६ वटा गणनाक्षेत्रमा कूल ९ हजार ४ सय कृषक परिवारको गणना गरिने जानकारी दिए । उनले यस वर्षको अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो साम्पल सर्वे गर्न लागिएको जानकारी दिए । कार्यक्रममा प्रमुख जिल्ला अधिकारी छवि रिजालले गणनाबाट आउने फिडव्याकबाट दीर्घकालीन रणनीति बनाउन मद्धत पुग्ने विश्वास ब्यक्त गरे । कार्यक्रममा कृषि ज्ञान केन्द्र, प्रधानमन्त्री कृषि परियोजनाका प्रमुख ,कृषि फार्मका संचालक , सहकारीका प्रतिनिधि , संचारकर्मीलगायतको सहभागिता रहेको थियो । कार्यक्रमको संचालन राजन न्यौपानेले गरेका थिए ।
नेपालको अर्थतन्त्रमा कृषिक्षेत्रको महत्वपूर्ण स्थान रहेको छ । देशको कुल गार्हस्थ उत्पादनमा एक चौथाईभन्दा बढी योगदान कृषिक्षेत्रको रहेको छ । यो क्षेत्रको समग्र विकासको लागि चाहिने तथ्यांक उपलब्ध गराउने उद्देश्यको साथ आगामी राष्ट्रिय कृषिगणनामा कृषक परिवार, कृषक परिवारले चलन गरेको जग्गाको उपभोग र उपयोग, कित्ताहरुको विवरण, सिँचाई गरेको जग्गाको क्षेत्रफल, अन्नबाली, कोसेबाली, दलहन, कन्दमूल, तेलबाली, नगदेवाली, मसलावाली, तरकारी बाली र फलफूल जग्गाको क्षेत्रफल तथा प्रमुख बालीहरुको उत्पादन, बीउविजन, विषादि र मलखादको प्रयोग, उमेर समूह र जात अनुसार पाल्तु पशुपन्छीको संख्या कृषि कार्यमा प्रयोग हुने भवन र संरचनाको अवस्था कृषि औजार माछापालन, मौरीपालन, च्याउखेती, पुष्पखेती, रेशमपालन, कृषिमा ऋण÷ बीमा÷ अनुदान, कृषिमा वातावरणको प्रभाव, खाद्यान्नको पर्याप्तता र परिवारका अन्य आर्थिक क्रियाकलाप, कृषि कामदार, महिलाको नाममा रहेको जग्गाका बारेमा विवरणहरु संकलन गरिने जनाइएको छ ।
त्यस्तै सामुदायिक प्रश्नावली अन्तर्गतको भू–उपयोग, समुदायमा हुने प्रमुख कृषि उत्पादन मूल्य र उत्पादकत्व सम्बन्धी विवरण कृषि कामदारको अवस्था र पारिश्रमिक विपतका घटनाले समुदायमा गरेको असर, समुदायमा उपलब्ध सेवा सुविधाहरु, कृषि बजार वडामा संचालित विकास कार्यक्रमहरु, फोहर व्यवस्थापन, जंगली जनावरले कृषिमा गरेको क्षति, सामुदायिक कुकुर र गाईवस्तुको संख्या आदि विवरणहरु पनि संकलन गरिने छन्। कृषिगणनाबाट प्राप्त तथ्यांकको प्रयोगले सरकारले परिकल्पना गरेको कृषि क्षेत्रको विकास एवं सम्वृद्धिको लागि मद्दत पुयाउने विश्वास गरिएको छ ।
यस पटकको कृषिगणनामा घरपरिवारले सञ्चालन गरेको र समुदायमा आधारित कृषिकार्यका अतिरिक्त सरकारी, अर्धसरकारी, सहकारी र संस्थागत रुपले सञ्चालन गरेका व्यावसायिक कृषिकार्यहरुको पनि तथ्यांक संकलन गरिनेछ ।
