झापा, फागुन १० । एउटा स्याउले कटेराबाट शुरु भएको बिर्तामोड २ चैतुवारीको पञ्चरत्न माध्यमिक विद्यालय अहिले नगरकै राम्रो विद्यालयमा गनिन्छ । झापा जिल्लाको मध्यभागमा अवस्थित यो विद्यालयले सीयुजी सिम वितरण गरि विद्यार्थी तथा शिक्षकमा शिक्षण सहजीकरण कार्य संचालन गरेको छ ।यसका साथै २०७८ सालदेखि स्मार्ट बोर्ड, फोर के टिभि तथा स्मार्ट पेनलबोर्डको प्रयोग गरी शिक्षण सहजीकरण कार्य अडियो– भिजुअल माध्यमबाट सञ्चालन गरिरहेको छ ।
२०७६ देखि शुरु भएको कोभिड महामारीका कारण विश्व तथा देशले नै शैक्षिक क्षति ब्यहोरिरहेको अवस्थामा यस बिद्यालयले पठनपाठन कार्यलाई नियमित राख्न अनलाइन प्रणालीबाट विद्यार्थीहरुलाई शिक्षण गर्ने तथा गृहकार्य दिने प्रयत्न गरेको थियो ।
प्रदेश नं. १ अन्तर्गत साविक मेची अञ्चल, झापा जिल्लाको चर्चित शहर बिर्तामोडको करिव ७ कि. मि. पश्चिम र बिर्तामोड नगरपालिका वडा नं २ चैतुबारी– राजगढ जोड्ने कालोपत्रे सडकको ठीक अगाडि खुल्ला चौर वरिपरि विभिन्न जातका रुख बिरुवाले सुशोभित भई सम्पूर्ण जनसमुदायको आकर्षणको संगमस्थल नै वर्तमान पञ्चरत्न माध्यमिक विद्यालय हो । समाजसेवी, शिक्षाप्रेमी, अभिभावक, वुद्धिजीवी एवम् श्रमजीवी जनसमुदायको सक्रियतामा वि.सं. २०१६ सालमा स्थापित र वि.सं. २०२४ सालमा स्वीकृत यो विद्यालयले बिर्तामोड पश्चिम दक्षिण भागमा सम्पूर्ण समुदायलाई विगत ५० वर्षदेखि विद्या आर्जन गर्ने पवित्र मन्दिरको रुपमा सुविधा पु¥याउँदै आएको कुरा कतैबाट छुपेको छैन ।
भौगोलिक दृष्टिकोणले झापा जिल्लाकै झण्डै मध्यभागमा अवस्थित यो विद्यालयको उत्तरमा वडा कार्यालय, दक्षिणमा वाह्रदशी गाउँपालिका क्षेत्र, पूर्वमा गरामनी र पश्चिममा कनकाई नगरपालिका र सीमा नदी घाग्रा पर्दछ ।
विद्यालयको प्रारम्भिक चरणमा जग्गादाता धतनलाल राजवंशी (४ कठ्ठा), भवकलाल राजवंशी, रामलाल राजवंशी र कृष्णप्रसाद ओलीको सक्रियतामा विद्यालयको स्थापना कार्य सम्पन्न भयो । बुद्धिजीवी व्यक्तिहरुले आ–आफ्नो घरबाट एक– एक थान खम्बा र बाँस आदि संकलन गरेर हालको विद्यालय सुरुवात वि.सं. २०१६ साल मंसिर महिनामा गरियो । शिक्षा क्षेत्रमा स्वयं शिक्षकको रुपमा बालबालिकालाई पठनपाठन र रेखदेख गर्ने कार्यमा भने स्व. कामेश्वर राजवंशी थिए । शिशु कक्षाको रुपमा स्थापित यस विद्यालयबाट प्रा.वि. केन्द्र नं. १ मा भर्ना हुन योग्यता प्राप्त भएपछि छात्रछात्रालाई प्रा.वि. केन्द्रमा स्थानान्तरण गरियो । विद्यालयको भौतिक अवस्था ज्यादै संवेदनशील भएको र योग्य शिक्षकको अभावले गर्दा छात्रछात्राहरुको संख्या ज्यादै न्यून थियो ।
विद्यालयको भवन तथा भौतिक अवस्थालाई सुधारमा ल्याउन स्थानीय जनसमुदायबाट यथाशक्य नगद तथा जिन्सी संकलन गरियो । यस कार्यमा स्थानीय जनसमुदायले सक्रिय भूमिका खेली विद्यालयमा पठनपाठनमा निकै सुधार आयो । वि.सं. २०२० सालदेखि प्रा.वि. केन्द्र नं. २ को रुपमा जनताकै स्रोतबाट कक्षा ३ सम्म पठनपाठन गरियो । कक्षा सञ्चालन गर्न र विद्यालयले आफ्नो रुप लिन वि.सं. २०२२ सालमा निकै कठिन समस्या एवम् बाधा व्यवधान खप्नुपर्यो । यो अवधिसम्म उल्लेखित व्यक्तिहरुले समिति र स्वयंसेवक शिक्षकको संरक्षणमा विद्यालयले वामे सर्ने अवसर प्राप्त गर्यो।
वि.सं. २०२२ सालदेखि शिक्षक तथा प्रधानाध्यापक पूर्णप्रसाद ओलीले यस विद्यालयलाई सुधार गरी तत्कालीन श्री ५ को सरकारबाट मान्यता प्राप्त सरकारी विद्यालयको रुपमा स्वीकृत गर्ने पहल गर्न संरक्षण समिति र शिक्षकद्वारा अथक प्रयास गरियो । यसैको परिणामस्वरुप वि.सं. २०२४ साल चैत्र २१ गतेदेखि सरकारी विद्यालयको रुपमा मान्यता प्राप्त ग¥यो ।
वि.सं. २०२४ सालमा तत्कालीन श्री ५ को सरकारबाट प्रा.वि. स्वीकृत विद्यालयको रुपमा सञ्चालन हुँदासम्म विद्यालय संचालन समितिमा भवकलाल राजवंशीको अध्यक्षतामा ४ जना सदस्य सहितबाट विद्यालयको संरक्षण तथा व्यवस्थापन पक्षमा विशेष भूमिका रह्यो । वि.सं. २०३४ सालदेखि प्रा.वि. बाट नि.मा.वि. तहको पठनपाठन गर्ने कार्य प्रारम्भ गरियो । यस क्रममा वि.सं. २०३४ सालमा कक्षा ४, २०३५ सालमा कक्षा ५, २०३६ सालमा कक्षा ६ र २०३७ सालमा कक्षा ७ सञ्चालनपछि त्यही सालमा नि.मा.वि. स्वीकृत भयो । नि.मा.वि. तह सञ्चालन भएपछि विद्यालय सञ्चालन समितिमा भवकलाल राजवंशी थिए । विद्यालय प्रा.वि. बाट नि.मा.वि तहको अनुमति प्राप्त गरेर सञ्चालन स्वीकृत गराउन स्थानीय समाजसेवी, बुद्धिजीवी तथा अभिभावकहरुको विशेष जागरुकता देखियो । भवकलाल राजवंशीको अध्यक्षतामा नि.मा.वि. सञ्चालनका लागि स्रोत र साधन जुटाउन चन्दा संकलन अभियान, देउसी नाच आदिको माध्यम अपनाइयो । स्थानीय शिक्षाप्रेमी तथा समाजसेवीको नगद तथा जिन्सी सहयोगले विद्यालयको भौतिक अवस्थामा पर्याप्त सुधार आयो । वि.सं २०५३ सालमा कक्षा ८ सञ्चालनका लागि जि.शि.का. बाट अनुमति प्राप्त गरेपछि धेरै समयसम्म निजी स्रोतबाटै कक्षा सञ्चालन गर्नुपर्ने अवस्था आयो । विद्यालयमा आवश्यक भवनको निर्माण कार्य हुँदै आएको र केही कक्षा कोठाहरु स्थानीय समाजसेवी तथा ईटाभट्टा उद्योगको संयुक्त सहयोगबाट रकम संकलन गरी एकीकृत भवन निर्माण समेत गरिएको थियो । यसरी एउटा स्याउले कटेराका रुपमा उभ्याएर २०२१ सालमा प्रा.वि.स्थापना गरी, २०२१ सालमा स्वीकृत लिदै २०५३ सालमा नि.मा.वि. स्वीकृत गरेर कक्षा सञ्चालन गर्दै आएको यस विद्यालयमा वि.सं. २०६३ सालदेखि मा.वि. अनुमति लिई कक्षा ९ र १० सञ्चालन भइरहेको छ । यसरी भवन निर्माण भौतिक सामग्रीहरुको अभावमा शिक्षक दरबन्दीको समस्या र आर्थिक क्षेत्रका कठिन समस्याहरु यस विद्यालयले टड्कारो रुपमा भोग्नुपरेको छ ।
विद्यालय स्थापनाको ५० औं वर्ष पुगेको सुखद अवसरमा यस विद्यालयले वि.सं. २०७४ चैत्र २१ गते विविध कार्यक्रम गरी स्वर्ण महोत्सव मनाएको छ । यस अवसरमा विद्यालय सेवा क्षेत्रका राजवंशी, सन्थाल, राई, लिम्बू जातिको जातीय संस्कृति झल्कने झाँकी तथा नृत्य प्रस्तुत गरिएको थियो । प्रदेश नं. १ का सामाजिक विकास मन्त्री जीवन घिमिरेबाट उद्घाटन गरिएको उक्त भव्य तथा सभ्य कार्यक्रमले विद्यालयको ५० वर्षे इतिहासलाई सम्झाएको थियो । व्यवस्थापक, प्रशासक, अभिभावक, शिक्षक, विद्यार्थी, स्थानीय बुद्धिजीवी, समाजसेवी सबैको समन्वय र सकारात्मक सोचबाट आगामी दिनमा विद्यालयको समग्र पक्षलाई मजबुत बनाउन सकिने निष्कर्ष त्यस कार्यक्रमबाट प्राप्त गरिएको छ । विद्यालयले स्वर्ण महोत्सवको कार्यक्रममा स्वर्ण स्तम्भ निर्माण गरेको छ । स्वर्ण महोत्सवको अवसरमा जग्गादाताहरु, अक्षयकोष दाताहरुलाई सम्मान तथा अभिनन्दन गरिएको थियो भने पूर्व प्र.अ., पूर्व शिक्षक, पूर्व अध्यक्षहरु र पूर्व समितिमा रही काम गर्ने महानुभावहरुलाई सम्मान तथा पुरस्कृत गरी व्यापक आर्थिक संकलन समेत गरिएको छ ।
