महावीर जनतालाई झाडी फाड्न लगाउँछन्
हर्क साम्पाङ श्रमपार्क बनाउन सघाउँछन्
एमालेले मोटरसाइकल र्याली गर्न उराल्दछन्
अभियन्ता जनतालाई अन्योलमा उचाल्दछन्।
उसो त हाम्रो बुबा पुस्ताले पनि झार्लाङ्गीको नाममा गाउँदेखि तत्कालीन सहर बजारसम्मको बाटो निर्माण, विद्यालय भवन निर्माण, पार्टीपौवा, देवालयहरू र अस्पतालहरू बनाउने काममा श्रमदान गर्न नजुटेका होइनन् । धेरै क्षेत्रमा त्यो तवरका निकै कामहरू उबेला नै सम्पन्न भएका थिए ।
पछिल्लो समय पूर्वप्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारीको पालामा आफ्नो गाउँ आफैँ बनाऔँ भन्ने कार्यक्रम आउँदा सबै जनताले अत्यन्तै खुशीकासाथ देश निर्माणमा लागेको सर्वविदित्तै छ । यसरी जनताको श्रमदानको परिणामस्वरूप नेपालमा त्यो समययता निकै निर्माणका कामहरू सम्पन्न भएको र नेपाल अविकसित अवस्थाबाट विकासशील अवस्थासम्म आइपुगेको स्वीकार्न सकिन्छ । यसको वास्तविकता हामी आम नेपाली जनसमुदायमा सुन्दर देश बनोस्, सबैले सुखानुभूति गर्न पाइयोस्, स्थायी शान्ति, दिगो विकास होस्, भावी पुस्ताले सर्वसुलभ आफ्नो जीवन यापन गर्न सकुन् र नेपाली भनेर आफूलाई सगौरव भन्न सकुन् भन्ने उत्कट चाहना रहेको बुझिन्छ ।
माननीय मन्त्री डा. महावीर पुनले मन्त्री बनेकै दिन गरेको तीन निर्णयमध्ये एउटा कीर्तिपुरस्थित त्रिभुवन विश्वविद्यालयको हातामा रहेको जमिन जहाँ झाडी थियो त्यसलाई फाँडेर सफा गरी रमाइलो पार्क बनाउने योजना सुनाएका थिए । उनको चाहना अनुसार कुनै निर्देशन वा अह्रावट बिनै स्वतस्फूर्त रूपमा जनता आफैँ गएर बिना पारिश्रमिक झाडीलाई सफा गर्दै गरेको देखियो, अहा ! कति राम्रो बनाइसकेछन् ।
यता २०७९ को स्थानीय चुनाव जितेर आएपछि धरानमा मेयर बनेका हर्क साम्पाङले स्थानीय समुदायको सहकार्यमा केही उद्योगहरू खोलेर सञ्चालन गर्नुको साथै जनश्रम जुटाएर खानेपानी सांस्कृतिक पार्क, खोलाहरूमा तटबन्ध र त्यतिकै नास भइरहेकोे नेपाल सरकारको स्वामित्वमा रहेको पाखोलाई विभिन्न फलफूलका बिरुवाहरू रोपेर हराभरा बनाउन सफल भएका छन् । यसमा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटक पनि आउन थालेको देखिन्छ । यो सबै भइरहँदा पनि राज्यको आर्थिक स्रोत लगाइएको छैन जनश्रमदान र स्थानीय जनशक्तिकै परिचालन गरेर पूर्णता दिएको पाइन्छ ।
इलामको इलाम नगरपालिकाका वडाहरूमा पनि यस्तै कामहरू हुन थालेका छन् । विशेष गरी पाँच नम्बर वडाका युवाहरूले समाजसेवी भाइ पदम गुरुङको अगुवाइमा बिगत वर्षदेखि लगातार खटेर बाटो निर्माण तथा मर्मत सम्भार, विद्यालय पुनरसंरचना, पार्क निर्माण, खानेपानी सुधार तथा सरसफाइ जस्ता विभिन्न क्षेत्रमा जनश्रमदानद्वारा निरन्तर काम सम्पन्न गरेको पाइएको छ ।
व्यवसायिक रूपमा सञ्चालन गरेको भए पनि इलामको सन्दकपुर गाउँपालिकाको सुलुबुङबाट सुरु गरिएको किबी खेती अहिले कोशी प्रदेशभरि र अन्य प्रदेशका पहाडी र तल्लो हिमाली क्षेत्रतिर पनि अत्यधिक मात्रामा उत्पादन गरेर अन्तर्राष्ट्रिय स्तरसम्म ब्यापार गर्न थालिएको छ । यो कार्यका लागि आदरणीय दाइ तारामणि खतिवडालाई साधुवाद नदिरहन सकिन्न । यसैको सिको गरेर त्यसपछि विशेष गरी धनकुटाबाट एबोकार्डो, तराई क्षेत्रतिर ड्रायगन फ्रुड खेती सुरु गरियो अहिले देशैभर उत्पादन हुन थालेका छन्, मानिसका घरको छत–छतमा पनि ड्रायगन फ्रुड फलेको देखिन्छ । यी लगायत नेपालका लागि अन्य विभिन्न नयाँ प्रजातिका फलफूल तथा अनेकन उन्नत खेतीबालीहरू भित्रिएको र धमाधम उत्पादन हुन थालेको पाइन्छ ।
पुरातन तरिकाबाटै भए पनि नेपाली खेती प्रणालीमा अधिकांश किसानहरूले बिना अनुदान बिना सहयोग आफ्नै पाराले दुःखसुख उत्पादन गरेर नेपाललाई सामान्य केही आयातबाहेक धानिरहेको मान्न सकिन्छ । यी कामहरूका अलावा कुचो, अदुवा, चिया, अलैंची जस्ता नगदेबाली, जडीबुटी, तरकारी खेती, फलफूल खेती, पशुपालन मासु र दुधजन्य उत्पादन, घरेलु उद्योग र त्यसका उत्पादनहरू, होजियारी र हाते उपहारका सामानको उत्पादन, घरेलु धागो र त्यसका उत्पादन गलैंचा लगायत विभिन्न सामानहरूको बिक्री वितरणले नेपाललाई टेवा पुर्याएको मान्न सकिन्छ तर यसमा अहिलेसम्म कुनै पनि सरकारले सरकारी स्तरबाट प्रभावकारी रूपमा जनतालाई प्रोत्साहन गरेको पुरस्कृत गरेको र कुनै सरसहयोग गरेको भने देखिन्दैन । जति भएका छन् उत्पादकको आफ्नै प्रयास, आफ्नै लगानी र मेहनतमा भएका छन् कुनै तहका सरकारले पनि प्रेरणादायी भूमिका खेलेको देखिदैन ।
यस्तै यस्तै उदाहरणहरू जनस्तरमा धेरै हुन सक्छन् मेरो जानकारी बाहिर देशभर चलेका होलान् । पर्यटकीय हिसाबमा निजी स्तरमा थुप्रै आकर्षणहरू बनेका होलान् ती सबै राष्ट्रप्रति अगाध प्रेम गर्ने व्यक्ति र समूहहरूको कामलाई हेर्दा के बुझ्न सकिन्छ भने नेपाल बनाउन देश भित्रैबाट खटेर होस् या कुनै सिलसिलामा विदेश गएका प्रवासी नेपाली भएको हैसियतबाट किन नहोस् आ–आफ्नो ठाउँमा तन, मन, वचन र धनले भरमग्दुर सहयोग गरेको तथा अन्तर हृदयदेखि दत्तचित्त भएर लागेको देखिन्छ । तर अहिलेसम्म नेपाल सरकार र सरकारी संयन्त्रका सबै तहमा आवद्ध शासक प्रशासक अगुवा नेताहरूको भने अदूरदर्शीता, अकर्मण्यता र भ्रष्टाचारपूर्ण व्यबहारले आम जनतामा चरम निराशा पैदा गरेको छ । जसको फलस्वरूप आम जनताको आक्रोशले भदौ २३ र २४ गते विशाल विनासकारी विद्रोह हुन पुग्यो ।
कति सत्ताधारी शासकहरू भागेर बाँच्न सफल भए, लुकेर बस्नुपर्ने स्थिति हुन पुग्यो, यो सत्य घटनालाई किमार्थ छल्न सकिन्न र यो आन्दोलनलाई अनावश्यक नजरअन्दाज गरी खेलाची आङ्कलन गर्न कुनै हालतमा मिल्दैन । यो विद्रोह कुनै चलखेल र विदेशी घुसपैठले चलेको होइन । विशेष गरेर नेपाली युवा पुस्ता जसले गहिरो गरी नेपालको शासन प्रक्रियालाई नियाले, बेथिति र भ्रष्टाचारलाई बुझे, नातावाद कृपावादको पराकाष्ठालाई पत्ता लगाए, कुरीति र कुसंस्कारमा चुर्लुम्म डुबेर नेताहरूले अकुत सम्पत्ति कमाएको देखे, कानुनलाई हातमा लिएर चरम लापरबाही गरेको देखे, समाजवाद र लोकतन्त्रको उपहास गरेको पाए अनि अन्तर्राष्ट्रिय माहोलको अनुसरण गरे त्यसैको उपज हो जेनजी आन्दोलन ।
यो आन्दोलनले तत्कालीन सत्ता परास्त गरेपछि नेपालको संविधान २०७२ को आधारमा नेपालका राष्ट्रपति नेपाली सेनाका परमाधिपति राष्ट्राध्यक्षको हैसियतले आपतकालीन परिस्थितिको मान्यता बमोजिम तत्कालीन कामचलाउ प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सिफारिसमा प्रतिनिधि सभाको विघटन गरी चुनाव गराउने जिम्मेवारीका साथ पूर्व प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीको प्रधानमन्त्रीत्वमा नेपाल सरकार गठन गरिएको हो र सोही बमोजिम कार्यसम्पादन गरिरहेको छ । अबका दिनमा लोकतान्त्रिक मान्यतालाई शिरोधार्य गरी यसै सरकारले तय गरेको चुनावी कार्यक्रमलाई आम नेपाली जनमानसले आत्मसात गर्दै भाग लिएर प्रजातान्त्रिक अभ्यास पूरा गर्नु बाहेक अर्को कुनै विकल्प छैन ।
यहाँ अहिले केही पुराना दलहरू, सामाजिक अभियन्ता भनाउँदाहरू, नागरिक समाज भनाउँदाहरू, आफूलाई संसारकै जान्ने विश्लेषक भनाउँदाहरूले बदलिँदो परिस्थितिलाई भड्काएर अनावश्यक बखेडा निकाल्दै धमिलो पानीमा माछा मार्ने हावादारी क्रियाकलाप गर्न थालेको पनि देखिन्छ । अनुत्पादक क्षेत्रमा मुठ्ठीभरका केही कार्यकर्तालाई लिएर र्याली जुलुस गर्ने नाराबाजी गर्ने र सभा सम्मेलनमा एकले अर्कोलाई दोष थोपर्ने र तुच्छ शब्दको प्रयोग गर्दै गालीगलौज गर्ने गरेको देखिन्छ । यस्ता कामले कुनै राम्रो परिणाम दिँदैन । सर्वसाधारण मानिसको समय खेर जान्छ र देश निर्माणको बाटोमा नभएर विनासतिर धकेलिन्छ । यसरी अनावश्यक ठाउँमा समयको खर्च गर्नु भन्दा देशको सरसफाइतिर मात्रै लाग्नु हो भने पनि देशको मुहार अर्कै हुन्छ । बरु हरेक जनतालाई कुनै न कुनै सकारात्मक र रचनात्मक काममा अभिप्रेरित गर्ने हो भने हरेक नेपालीले नाँइ नभनीकन महिनौँ दिनसम्म देश निर्माणमा योगदान गर्न सक्ने देखिन्छ तर त्यसतर्फ ध्यान नदिएर आफूलाई आफैले प्रजातान्त्रिक गणतान्त्रिक मान्ने दलहरूको अन्योलपूर्ण हर्कतले आम नेपालीमन फेरि पनि विचलित बन्न थालेको देखिन्छ ।
जनताको भित्री चाहना भनेको शान्ति, स्थिरता र सुशासन हो । त्यसकै फलस्वरूप जनताले अबका दिनमा पुरानै भ्रष्ट अनुहार सत्तामा देख्न चाहदैनन्, उनीहरूलाई बहिष्कार गर्न चाहन्छन्, यो ध्रुव सत्य कुरा हो । यो मेरो एकल मनगढन्ते कुरा होइन, गहिराईमा गएर अनुसन्धान गर्दा देखिने कुरा हो । केही निश्चित दलका स्वार्थमा फसेका कुनै समय दलको बलमा अवसर छोप्न सफल भएका कार्यकर्ताजनित व्यक्तिभन्दा बाहेक देश विदेशमा रहेका नेपाल राष्ट्र र राष्ट्रियतालाई हृदयभित्र साँधेका, नेपाल बनोस् भन्ने चाहना बोकेका हरेक नेपालीलाई सोध्ने हो भने राजनैतिक हिसाबमा सबैबाट नेतृत्व परिवर्तन अनिवार्य छ भन्ने जवाफ आउँछ । त्यसैले अबका दिनमा साँच्चै नेपाल बनाउने हो भने सम्पूर्ण नेपालीहरूले एकमाना एकमत हुँदै दलहरूको दलदलबाट उक्सिएर आफूलाई परिवर्तन गरी भ्रष्ट व्यक्तिको पिछलग्गु हुन भन्दा स्वच्छ मनले मातृभूमि र आमाको कसम खाएर देशको सर्वाङ्गिण हितमा अगाडि बढ्नु सर्वथा उचित ठान्दछु । जय मातृभूमि, जय नेपाल !
