सुरुमा सन् २०१९ डिसेम्बर ३१ मा चिनको वुआन शहरमा कोरोना भाइरस देखा परेको थियोे ।त्यसपछि विभिन्न देश हँुदै नेपालसम्म पनि भित्रियो ।वर्तमान समयमा कोरोना भाइरस हिमाल ,पहाड , तराई सबैतिर फैलिएको छ ।जतिसुकै लकडाउन गरेपनि कोरोना भाइरसको पूर्णरुपमा निर्मुलन हुन सकेको छैन ।कोरोना भाइरसका कारण १० हजारभन्दा बढी नेपालीले ज्यान गुमाइसकेका छन् । र, यो क्रम जारी छ ।
कोरोना भाइरसबाट बच्न भ्याक्सिनको आविष्कार भइसकेको र खोप लगाउने कार्य पनि निरन्तर भइरहेको छ तर, कोरोना भाइरस नियन्त्रण हुन सकेको छैन ।खोप लगाउने पनि कोरोना भाइरसबाट संक्रमित भएको तथ्य भेटिएको छ ।खोपले पूर्णरुपमा कोरोना भाइरसको नियन्त्रण नहुने कुरा हामीले यो तथ्यबाट बुझ्नु पर्दछ ।केही हदसम्म सुरक्षित हुन सकिन्छ भन्ने जनसमुदायको तर्क रहेको छ ।कोरोना भाइरसले धेरै समस्या ल्याएको छ ।धेरै मानिस आर्थिक रुपमा संकटमा परेका छन्, मानसिक रुपमा तनावमा छन् र शारीरिक रुपमा अस्वस्थ छन् ।प्राइभेट स्कुल,अफिसमा काम गर्ने , होटल –व्यापार व्यवसाय गर्ने र सवारी साधन चलाएर गुजारा गर्ने जनताको जनजीवनमा ठूलो आर्थिक संकट परेको पाइन्छ ।बैंक तथा सहकारीको कर्जा तिर्न धौधौ छ । पसल , होटल , पार्कहरु बन्द छन् ।
यातायातका साधन अहिले खुलाए पनि यात्रुको आवतजावत न्यून भएका कारण सवारी साधनद्वारा व्यवसाय गर्ने जनसमुदायलाई आर्थिक संकट केही मात्रामा मात्र हल भएको पाइन्छ । र, यात्रुले पनि ठूलो नोक्सान व्यहोर्नु परेको छ आफ्नो निश्चित गन्तव्यमा पुग्ने सवारी साधन यात्रीको अभावका कारण समयमा नजाने हुँदा भाडा ट्रिपलसम्म तिरेर जाने गरेको पाइन्छ । त्यस्तै पसल, व्यापार व्यवसायीहरु ठूलो समस्यामा परेका छन् । व्यापार व्यवसाय गर्न नपाउँदा कतिपय सामानहरु एक्सपायर भएका छन् । यता, बैंक , सहकारीको कर्जाको ब्याज बढिरहेको छ , घर भाडा दिनेको दिनहँु भाडा बढिरहेको छ , दैनिक अनिवार्य आवश्यकता पूरा गर्न धौधौ छ ।मानसिक रुपमा धेरैजना पीडित छन् ,कतिलाई त डिप्रेसन समेत भइसकेको छ । दिनभरि चिया खाजा , चटपटे , पानी पुरी व्यापार गरेर बेलुकाको छाक टार्ने जनताको झन् अवस्था एकदमै नाजुक छ ।ठूला ठूला होटल व्यवसायीहरुले पनि धेरै नोक्सान व्यहोर्नुपरेको छ ।
लकडाउनले कोरोनाको नियन्त्रण हुन्छ भनी गरिएता पनि कोरोना भाइरसभन्दा यो कोरोना भाइरसका कारण गरिएको लकडाउनले मान्छेलाई धेरै समस्या सिर्जना गरेको छ ।दैनिक अनिवार्य आवश्यकता पूरा गर्न निकै समस्या परेको छ ।काम गरिरहने बानी परेका जनता घरमा गुम्सिएर बस्नु परेको छ ।कसैले कुनै सिर्जनशील काम गरेको पाइदैन ।आर्थिक संकटका कारण मानसिक रुपमा तनावग्रस्त छन् ।समाजमा अनैतिक कार्य बढिरहेको छ – हत्या हिंसा , चोरी डकैती झंैझगडा दिनहुँ हुन थालेको छ ।अशान्ति छाएको छ । नेताले गरिब जनताको लागि , बेसहारा जनताको पिरमर्का बुझेको देखिदैन । वर्तमान समयमा जनताको समस्या झन्झन् चर्को बन्दैछ । कतिको त भोकभोकै मर्ने अवस्था भइसकेको छ र, मरेका पनि छन् । यसमा सरकारको कुनै ध्यान गएको छैन ।कुनै राहतको व्यवस्था गरेको देखिदैन ।शैक्षिक क्षेत्रमा पनि ठूलो समस्या देखिन्छ । एक त हाम्रो देश नेपालमा परम्परागत शैक्षिक प्रणाली छ । व्यवहारिक छैन खाली विद्यार्थीलाई भुलाउने समय बिताउने ।शिक्षाको उद्धेश्य त विद्यार्थीको विचारमा सकारात्मक ल्याउनु हो , सिर्जनशील बनाउन सक्नु हो तर त्यो हुन सकेको छैन । खाली पाठ्यक्रमको आधारमा एकोहोरो घोकाउने चलन छ । तर वर्तमान समयमा यो पनि बन्द भएको छ ।कोरोना भाइरसका कारण विद्यार्थीहरु अन्योलमा परेका छन ।शहरी क्षेत्रमा कतिपय स्थानमा अनलाइन क्लास त हुँदैछ तर यसले खासै राम्रो प्रभाव परेको पाइदैन । कहिले इन्टरनेटको समस्या, त कहिले बिजुली बत्तीको समस्या । त्यसमा एक्लै बसेर अध्ययन गर्दा विद्यार्थीले बुझ्न नसक्ने र सोध्न पनि हिच्किचाउने गरेकोमा कहीँकहीँ प्रमाण भेटिन्छ ।अनलाइन क्लासबाट अभिभावक र विद्यार्थी दुवै सन्तुष्ट नरहेको पाइन्छ ।यता लोकसेवा आयोगले गर्ने विभिन्न परीक्षा समयमा नहुने हुँदा केही प्रतिस्पर्धी उमेर नपुग्ने चिन्तामा छन् ।
यसले धेरैलाई मर्का परेको छ ।जताततै तनाव–तनावको सिर्जना मात्र भएको देखिन्छ । यहिकारण धेरैले कोरोना भाइरसभन्दा पनि ठूलो समस्याको रुपमा लकडाउनलाई लिएका छन् । अब कोरोनाबाट संक्रमित बिरामी र परिवारको अवस्थाको चर्चा गरौं । कतै अक्सिजनको अभाव त, कतै अक्सिजन किन्ने पैसाको अभाव । पोषिलो खानेकुराको अभाव देखिन्छ ।कोरोना भाइरस सर्ने डरले आफन्तले छरछिमेकीले सहयोग नगर्ने हुँदा धेरै कुराको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । शारीरिक रुपमा शिथिल बनेका कोरोना भाइरसबाट संक्रमित बिरामीलाई आफ्नो स्वास्थ्य स्थिति ठिक बनाउन निकै धौधौ परेको देखिन्छ ।
दैनिक काम गरेर बस्ने मानिस दिनभरि त्यतिकै बस्नुपर्दा दिक्दार भएको महसुस गर्छन् । कोरोना भाइरसको कारण समस्या नै समस्याको सिर्जना भएको छ ।दैनिक आवश्यकता पूरा गर्न नसक्ने गरिब जनता तनावग्रस्त जीवन बिताइरहेका छन् । हामीले यो बुझ्नुपर्छ आजसम्म भाइरसलाई पूर्णरुपमा निर्मुलन गर्ने कुनै पनि औषधि बनेको छैन । यसको नियन्त्रणका लागि डाक्टरले निर्देशन गरेका उपाय अवलम्बन गरी त्यसमा शारीरिक भोजन , योग ध्यानलाई जोडेर जीवन जिउनुपर्दछ ।प्रशस्त पानी पिउने, अक्सिजनको लागि घर वरपर आफू बसेको स्थान वरपर बोटबिरुवा रोप्ने , सबैप्रति सद्भाव राख्ने , खाली जग्गामा अन्नबाली लगाउने गरेको खण्डमा, सकेसम्म शाकाहारी भोजनलाई आफ्नो दैनिक जीवन शैली बनाएको खण्डमा , आफ्नो मनोबल उच्च बनाइराख्ने र कोरोना भाइरस चुनौती भए पनि योभन्दा बलवान आफ्नो इम्युनिटी पावरलाई बनाउने सकारात्मक सोच राख्न सकेमा शारीरिक रुपमा स्वस्थ्य , मानसिक रुपमा प्रसन्न र सामाजिक रुपमा सुसम्बन्ध कायम गरी बाँच्न सकिन्छ ।
हामीले कोरोना भाइरसलाई पनि परास्त गरेर बाँच्न सक्छौ भन्ने लाग्छ मलाई ।हामीले यो समयमा अरुबेला नगरेका काम गर्न सक्छौ।त्यसैले कोरोना भाइरसले ल्याएको समस्याको सन्देशको पहिचान गरी हामीले स्वाभिमानी बनेर बाँच्ने सबैप्रति भाइचाराको सम्बन्ध गाँस्ने , सबै प्राणीलाई सहयोग र प्रेम गरेर बाँच्ने , योग ,ध्यान ,प्राणायम , शाकाहारी भोजन , अर्गानिक खानपिन , कृषि प्रणालीलाई व्यबस्थित बनाइ दैनिक अन्न र अक्सिजन उत्पादन गर्ने समय आएको हो कि ? हामी सबैले चिन्तन गरौं मनन गरौं आफू पनि बाँचांै र अरुलाई पनि बचाऔं । सबैको मंगल होस् ।।।
