रमेश नेपाल,
२०४८ को निर्वाचनको सम्पूर्ण परिणाम आएसँगै बहुमत प्राप्त दल नेपाली कांग्रेसबाट गिरिजाप्रसाद कोईरालाको नेतृत्वमा देशमा बहुदलपछिको पहिलो निर्वाचित सरकार बन्यो । अब भने जनतालाई आनन्द भएको थियो कि आफूले मतदान गरेको पार्टीले उनीहरुको घोषणापत्र बमोजिम जनतालाई बाँडेको आश्वासन बमोजिम सबै जनताको माग पूरा हुन्छ भन्नेमा ढुक्क थिए । तर, जनताको त्यो ढुक्क मन कति समय पनि टिक्न सकेन । किनकि, नेताहरुले दिएको आश्वासन पुरा गर्न हैन, भोट बटुल्नलाई मात्र थियो ।
स्थानीय निकायको पनि निर्वाचन सम्पन्न भैसकेको थियो । हाम्रो गाविस ज्यामिरगढीमा एमालेका उम्मेद्वार गजेन्द्रबहादुर खवासले कांग्रेसका उम्मेद्वारलाई पराजित गर्दै विजयी बन्न सफल भएका थिए । हामी बसेको वार्डमा बसन्त राजवंशी वडाध्यक्षमा निर्वाचित भएका थिए ।अब भने म पनि अलिक बढी राजनीति बुझ्ने भैसकेको थिएँ । ०४८सालमा ५ मा पढ्ने म अब ७ कक्षामा पढ्ने भैसकेको थिएँ । साथीहरुले बिस्तारै लोकबन्धु भन्न पनि छाडिसकेका थिए। ज्ञानदीप प्राविबाट अब ज्यामिरगढी निमावि लालझोडा पढ्न जानु पर्थ्यो ।बिचार्नीबाट धुलाबारी जाने बाटो पिच हुन्छ भनेका थिए हाम्रा सांसद राधाकृष्ण मैनालीले अनि बिचार्नीबाट हेद्लुबारी जाने बाटोमा पुल बन्छ भनेका पनि थिए । तर, त्यो त आश्वासन मात्र रहेछ भन्ने कुरो बिस्तारै जनतालाई थाहा भैसकेको थियो ।चुनाव जितेर गएका राधाकृष्ण बिजय उत्सव मनाउन बाहेक चुनाबपछि हाम्रो गाउँमा आएको मलाई थाहा छैन ।
गाउँका कांग्रेसीहरु कांग्रेसलाई जिताएको भए ज्यामिरगढीको मुहारै फेरिने थियो भन्दै हुन्थे भने एमालेजनहरु स्थानीय निकायमा हामीले जितेपनि माथि डाडु पुन्युँ हाम्रो साथमा छैन भन्दै एमालेको बचाउ गर्थे । तर पनि हिजो पञ्चायतको ज्यादती भोगेकाहरु केही विकास नभएपनि बोल्न त पाईएको छ नि भन्दै ब्यवस्थाको तारिफ गर्थे । हुन पनि हो, पञ्चायती ब्यवस्थामा थिचिएर बसेका अग्रजहरुलाई यो ब्यवस्थाले शितलता प्रदान गरेको पनि थियो । चुनावीताका कताकता पम्फादेवीले स्वीस बैंकमा पैसा लुकाएर राखेको छ त्यो पैसा हामी जनतालाई ल्याएर बाँड्छौ भनेको पनि सुनेको थिएँ ।
म भने स्कुलबाट छुट्टी भयो कि नन्दकुमार श्रेष्ठको गफ सुन्न जान्थेँ ।उनी साहै्र क्रान्तिकारी थिए ।ज्यामिरगढीले धेरै पत्रकार जन्मायो ।तर, अहिलेसम्म उनको त्यो क्रान्तिकारिताबारे कसैले नलेखेको देख्दा अचम्म लागेको छ । हाम्रो बिचार्नी बजारमा क्रान्तिकारी ब्यक्ति ती मात्र थिए जस्तो लाग्छ त्यो बेला । त्यो बखत उनै नन्दकुमार श्रेष्ठको घरको भित्तामा आदरणीय दाजु तथा पत्रकार मोहनकाजी न्यौपानेको पाक्षिक भित्तेपत्रिका नवकिरण आउने गर्दथ्यो । त्यसमा प्रतिभा भएकाहरुको गीत,कविता,मुक्तक,चुट्किलाहरु आउने गथ्र्याे । १५– १५ दिनमा आउने त्यो भित्तेपत्रिका कहिले १५ दिन पुग्छ र नयाँ अंक आउँछ प्रतिक्षामा बस्थ्यौँ ।
दिनहरु बित्दै गए । देशमा सानातिना विकासका काम हुँदै थियो ।सरकार र प्रतिपक्ष कहिलेकाहिँ झगडा गरिरहन्थे ।प्रतिपक्षभन्दा पनि आफ्नै पार्टीको असहयोगको कारण बहुमतको सरकार धरापमा पर्न थालिसकेको थियो ।२०४८ सालमा कांग्रेसले एकल बहुमत ल्याएर गिरिजाप्रसाद कोइरालाको नेतृत्वमा सरकार गठन गरेको थियो।
टनकपुर सम्झौतापछि पार्टीमा बढेको अन्तरसंघर्षको परिणामस्वरुप सरकारको नीति तथा कार्यक्रम संसदबाट पारित नभएपछि प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाले संसद विघटनको सिफारिस गरेका थिए । २०५१ असार १६ गते प्रतिनिधिसभामा भएको नीति कार्यक्रममाथिको मतदानका क्रममा ७४ का विरुद्ध ८६ मत परेको थियो।
संसदबाट आफ्नो नीति तथा कार्यक्रम विफल भएसँगै असार १६ गते बेलुका नै कोइरालाले संसद विघटनका लागि तत्कालीन राजासमक्ष सिफारिस गरे । र, नयाँ जनादेशका लागि कात्तिक २७ गते चुनावको मिति घोषणा गरे। पछि कात्तिक २९ गतेका लागि चुनावको तिथि तय गरिएको थियो । जसलाई राजा वीरेन्द्रले स्वीकृत गरेका थिए। त्यतिबेला कांग्रेसमा प्रधानमन्त्री कोइराला एकातिर थिए भने नेताहरु कृष्णप्रसाद भट्टराई र गणेशमान सिंह अर्को कित्तामा थिए।
तीन पक्षको टकरावकै कारण बहुदल पुनः स्थापनापछि गठन भएको संसदले ४२ महिनाको अल्पायुमै मृत्युवरण गर्यो । त्यहाँदेखि नै नेपालमा संसदीय अस्थिरताको बिजारोपण हुन पुग्यो।
