झापा, असार २२ । तराईका विभिन्न समुदायले प्रयोग गर्ने गाम्छा (गम्छा)को प्रचलन निकै बढेको छ ।
व्यक्तिगत प्रयोगसंगै प्रायः हरेक कार्यक्रममा अतिथि सम्मानका लागि गम्छाको आमप्रचलन बढ्दै गएको हो । आदिवासी तथा मधेसी समुदायले पोशाकको रुपमा लगाउन र जिउ पुछ्न गम्छा प्रयोग गर्दै आएका छन् । पुरुषहरुका लागि कमिज र धोतीमा तथा महिलाहरुका लागि पेटानीमा गम्छा अनिवार्य पोशाक हो । त्योसंगै जिउ पुछ्न र शरीरमा लगाउन गम्छा अति उपयोगी बस्त्र पनि हो ।
आदिवासी र मधेसीको कार्यक्रममा मात्र नभएर अहिले प्रायः सबै कार्यक्रममा गम्छा नै प्रयोग गरिन्छ । अतिथिहरुलाई गम्छा ओढाइदिएर सम्मान गर्ने चलन नै चलिसकेको छ । गम्छालाई अँगोछा पनि भन्ने गरिन्छ । गम्छा(गांमछा) भन्ने शव्द आसामी भाषाबाट आएको भनाई छ । आसामी भाषामा गा भनेको शरीर र मछा भनेको पुछ्नु हो । गम्छा विभिन्न प्रकारका हुन्छन् । राजवंशी जातिले लगाउने गम्छा, थारु जातिले लगाउने गम्छा, सन्थाल जातिले लगाउने गम्छा, धिमाल जातिले लगाउने गम्छा,मेचे जातिले लगाउने गम्छा , आसामीहरुले लगाउने गम्छा फरक फरक हुन्छन् । पछिल्लो समय पूर्वी नेपालमा आसामी गम्छाको प्रचलन चलेको छ । सेतो , पहेँलो र विभिन्न रंग र बुट्टामा आसामी गम्छाको प्रयोग पूर्वी तराईमा बढ्दो छ ।
आसामी गम्छाको माग भएपछि आफूले भारतबाट मगाइदिने गरेको बिर्तामोड ३ का आसिनलाल राजवंशी बताउँछन् । परम्परादेखि चल्दै आएको कोठे गम्छाभन्दा अहिले आसामी गम्छाको माग बढेको उनको भनाई छ । त्यस्तै झापाका बजारहरुमा पनि आसामी गम्छा किन्न पाइन्छ । घरायसी प्रयोग र कार्यक्रमका लागि मात्र नभएर कतिपय नेताहरु गम्छाको सौखिन पनि छन् । बाहिर जाँदा घाँटीमा गम्छा लगाउनै पर्ने सौख देउकुमार थेबे , उद्धव थापा , शेरबहादुर थापा , कृष्ण हुमागाई, एकराज कार्की, नगेन्द्र संग्रौलालगायतका नेताहरुको छ । कांग्रेसीहरुसंगै अन्य दलका नेताहरु गम्छा लगाउने गरेको भेटिन्छन् ।
सुती कपडाबाट बनेको हल्का पोशाक गम्छा शरीर पुछ्न अति उपयोगी भएरै राजनीति गर्नेदेखि लिएर सर्वसाधारणसम्मले प्रयोग गर्ने गरेको बिर्तामोड ५ का लवकुमार चौधरी बताउँछन् । आयोजकले सम्मान दिएको गम्छा प्रयोग गर्न सकिने भएकाले यसको महत्व बढेको उनी बताउँछन् ।
अधिकांशले प्रयोग गर्ने गम्छा प्रायः भारतबाटै आयात हुने गरेको छ । तर, धिमाल , मेचे जातिले गम्छासहित आफ्नो जातीय पोशाक आफै बनाउने गरेका छन् । आबश्यकीय र लोकप्रिय गम्छा स्वदेशमै उत्पादन गर्न राजवंशी जातिले पनि तालिमहरु संचालन गर्दै आएका छन् ।
