मन्जुश्री असहाय संरक्षण केन्द्रले झापामा विगत एक वर्षदेखि विभिन्न सामाजिक गतिविधि गर्दै आएको छ । सोही संस्थाले महिला दिवसको अवसरमा व्यवसायको उत्प्रेरणामूलक व्यापार मेला ‘उजागर’ यही फागुन २३ र २४ गते बिर्तामोडमा गर्ने भएको छ । यिनै प्रसंगमा संस्थाकी अध्यक्ष निकिता खत्री प्रसाईसंग संक्षिप्त कुराकानी गरेका छौं ।
मन्जुश्री असहाय संरक्षण केन्द्रको शाखा किन र कहिले गठन गर्नु भयो ?
यसको शाखा गठन गर्ने मेरो उद्देश्य थियो यहाँ शाखा लिएर आउँछु भनेर । विभिन्न ठाउँमा विभिन्न घरेलु हिंसामा नारीहरुको ज्यान गईरहेको भएर , प्रायः नारीहरुले आफनो दुःख व्यथा विसाउने ठाउँ नभएको कारणले आत्महत्या गरिरहेका छन् । हाम्रा अध्यक्ष मन्जु खाडजीले झापामा पनि धेरै प्रकारका हिंसाहरु भईरहेका छन् । त्यो भएको कारणले चाहिँ “नानी त्यहाँ समाजसेवा गरेर त्यहाँको ब्रान्च हेन्डल गर्नु पर्छ ” भन्नु भएको कारणले मैले यसो सोचे आजभन्दा ८ – ९ वर्ष अगाडी धेरै समाजसेवाको कार्यक्रमहरु गरेको थिएँ र म यो काम गर्न सक्छु र गर्न सक्छौं भनेर मैले शुरुवात गरेँ ।
यसको स्थापना कहिले भएको हो ?
यो २०७७ साल भदौ २४ गतेदेखि संचालनमा आएको हो ।
पहिले हामी ७ जना मात्र थियौ । अहिले १५ जना भएका छौ र प्लस अझैं साधारण सदस्य र आजीबन सदस्यहरु हुनुहुन्छ । त्यही भएर ३०– ३५ जना पुग्छौं । हामीले कार्यालय खोलेका छौं । मैले स्वयम् आफ्नै घरमा कार्यालय राखेको छु । कार्यालयलाई आर्थिक रुपमा भाडा तिर्न नसक्ने भएको कारणले गर्दा आफ्नै घरमा यसको कार्यालय बनाएको छु ।
यसको स्थापना भएको एक वर्ष पुगेछ । यस अवधिमा के के काम गर्नुभयो ?
हामीले एक वर्षको दौरानमा प्रायःजसो महिलाहरु नै पीडित पायौं । कतिको घरका वृद्धवृद्धाहरुलाई घरेलु टरचरहरु दिएको, त्यसमाथि कतिपय महिलाहरु आफ्नो पीडा व्यक्त गर्न नचाहेको पनि देखियो र कतिपय ठाउँमा छोरा र छोरी भनेर भिन्नता छुट्याएको , अगाडि बढ्न चाहेका छोरी मान्छेलाई बढ्न नदिने हो यस्ता खालका केसहरु पायौं । यस्तो सोचले घरपरिवारबाट टरचरहरु भोगेको, कति जाडरक्सी खाएर आएर बालबच्चाहरुलाई नहेरेर र श्रीमतीलाई यौन दुव्र्यवहार गरेर , घरको सबै खर्च श्रीमतीले आफै धान्दा पनि तँ यस्तो उस्तो भएर हिड्छस् भनेर गाली , आलोचना गर्ने गरेको हेरेका छौ । कतिपय सासुबुहारीको केसहरु पनि हेरेका छौ । यस्तो केस हेर्दै जाँदा नारीलाई नै पीडित पाएका छौ ।
असहायलाई सहयोग गर्न आफू सक्षम र सबल हुनुपर्छ । तपाईहरु कतिको सक्षम हुनुहुन्छ ?
सवल , सक्षम हुन त पहिला ह्रदयदेखि नै आउनु पर्छ । म कसैलाई सेवा गर्न जाँदैछु भने म आफै पीडित छु भने त म यो गर्न सक्दिनँ । तर, म सहयोग गर्न जाँदैछु भने ह्रदय खुल्ला पारेर जाँदा त अबश्य भगवानले पनि साथ दिनु हुन्छ । राम्रो काममा साथ दिने जो पनि हुन्छन् । मलगायत मेरा छेउका कोही हुनुहुन्छ भने बाटोमा हिडेकाले पनि राम्रो काम गरे भने सपोर्ट त गर्नु हुन्छ । त्यही भएर म पहिला आफूलाई नै विश्वास गर्छु र विश्वास लिएर समाजसेवा गर्न हिडेकी छु र म सक्छु जस्तो पनि लाग्छ ।
७ वर्षदेखिको उमेरमा म समाजसेवा गर्छु र सक्छु भन्ने प्रेरणा जागेको हो । अहिले सानो छु र पछि गएर ठूलो भएर समाजसेवा गर्छु नै भन्ने ७ वर्षदेखिको उद्देश्य हो । समाजसेवा गर्न कहाँ सजिलो छ र ? कति कुरा त्याग्नु पर्छ । पारिवारिक समस्याहरु भोग्नु पर्छ । सामाजिक कुराहरुमा पनि अल्झनु पर्छ । कसैले गालीगलोच आलोचनाहरु पनि लगाउनु हुन्छ । कसैले समाजसेवाको नाममा तैले यस्तो , उस्तो गरिस् भनेर गालीगलोच गर्नुहुन्छ तर, पनि त्यो व्यक्तिहरुलाई मैले सम्झाएर गर्दै लगेर कोहीले बुझ्नु भएको छ र कोहीले बुझ्नु भएको छैन र कोहीले भोलीका दिनमा बुझ्नु हुन्छ । यस्ता पीडाहरु भोग्ने गरेको छु । त्यसमा मेरा साथीहरुले पनि त्यो कुराहरु भोगिरहनु भएको छ । समाजसेवा भनेका छन् र यस्तो गरेका छन् र समाजसेवा गर्ने क्रममा मैले आएर के एनेलाईसिस गरे भन्दा समाजसेवा गर्न कोही व्यक्तिले संघसंस्था खोलेर बसेको छ भने अर्को संघसंस्थाको मान्छे आएर आलोचना गरिदिने , टरचर टाईपको कुरा गर्ने , मान्छेहरुलाई उकास्ने जस्ता कुराहरु पनि मैले पाएको छु ।
विभिन्न वृद्धाश्रम र बाल आश्रममा गएर सहयोग गर्नु भएको छ , संस्थाको उद्देश्य असहायलाई नै सहयोग गने उद्देश्य राख्नु भएको छ , आफै किन आश्रम खोल्नु हुन्न ?
हामी अहिले आर्थिक रुपमा सक्षम छैनौं । सक्षम हामी आफू छौ तर आर्थिक रुपमा नभएको कारणले गर्दा समाजसेवा गर्यौ तर आर्थिकमा सक्षम छैनौं र भोलीका दिनमा दिनमा हामी आर्थिकमा सक्षम हुन्छौ र आफ्नै आश्रम खोल्छौ भनेर नै हामी लागेका छौंै । हामीलाई अहिले ५००० तिर्ने क्षमता छैन भने आश्रम खोलेर ती बालबालिकालाई हामीले दिनचर्या गराउन कसरी सक्छौ त । त्यस कारणले हामीले आफ्नो आश्रम नखोलेको हो ।
यसबाहेक अरु भावी योजना के के छन् ?
हाम्रो भावी योजना विषम परिस्थितिले कस्ता कस्ता घटनाहरु ल्याउँछन् । कस्ता कस्ता केसहरु आउँछन् र हामी त्यही अनुसारको प्रोग्राम राख्छौ भन्ने सोचमा छौ ।
नारी दिवसको अवसरमा व्यापार मेला आयोजना गर्दै हुनुहुन्छ , त्यसको तयारी कसरी गर्नु भएको छ ?
त्यसको तयारीका क्रममा हामीले शुरुबाट सिडिओबाटै स्वीकृति लियौं । त्यसपछि नगरपालिकाबाट लियौ । विभिन्न संघसंस्थाहरुमा पनि जानकारी गराएका छौ र अब बजारमा निमन्त्रणाहरु दिएका छौ । हाम्रो कार्यक्रम यसरी हुँदैछ ,यो यस्तो हो महिलाहरुको लागि राम्रो हो , यसले महिलालाई अलिकति प्लस र महिला व्यापारीलाई चाहिँ सपोर्ट गर्छ भन्ने उद्देश्य लिएका छौं । प्रायः महिलालाई प्राइरोटी दिएर सबै महिलालाई खबर पनि गरेका छौ । उहाँहरुले पनि अपनाउनु भएको छ । खुसी हुनु भएको छ । हामी एकदमै तिब्र गतिमा जिउज्यान दिएर लागेका छौं ।
व्यापार मेलाबाट कस्तो अपेक्षा गर्नु भएको छ ?
व्यापार मेला नै नभएर जो पीडित हुनुहुन्छ नि व्यापारीहरु , उहाँहरुलाई चाहिँ केही प्लस होस् । हजुरहरुले यो कार्यक्रम गर्दैगर्दा मर्नुबाट बाँचियो भन्ने कुराहरु आओस् । कोरोनाबाट पटकपटक लकडाउन भयो भने त मर्नु पर्छ हामीले त साहुको व्याज तिर्न सकिराखेका छैनौंै । कसरी भाडा तिर्ने भन्ने जुन पीडित महिलाबाट राम्रो रेस्पोन्स आईदियोस् भन्ने आशाबाहेक केही गरेका छैनौ । सिर्फ पीडितहरुले स्माईल फेसले धन्यवाद दिए पुग्छ ।
