सुवास खतिवडा,
महामारीले निम्त्याएको सन्त्रासपूर्ण अवस्थाका बीच काम छाडेर बसेको महिना नाघेको छ । घरबाहिर निस्किसक्नु छैन । यस्तोमा नियमित काममा जान सक्ने कुरै भएन । तर कहिलेसम्म ? यस्तै कुराले मन मष्तिष्क हुँडलिरहेका बेला मैले काम गर्ने ठाउँका सिफ्ट म्यानेजरको सन्देश आयो– ‘तिमीले मागेको बिदा सकियो । काममा आउने भए सोमबारबाट सेड्युल राख्नेछु, खबर गर ।’
कोभिड–१९ को महामारीका कारण सार्वजनिक स्थलहरु सुनसान छन् । पहिले थामिनसक्नु भीडभाड हुने ठाउँहरु चहलपहल शून्य बनेका छन् । सहज अवस्थामा अलि हेलचेक्र्याइँ गर्दै मनलाग्दी हिँडडुल गर्ने मान्छेको स्वभावै हो । तर यस्तो महामारीमा ? ज्यानभन्दा ठूलो केही होइन भनेर सुरक्षित बस्नुको विकल्प संसारकै अधिकांश मानिसले यतिबेला नभेटेको कुरा हो ।
तर, सन्देश आइसकेको छ– बिदा सकियो, आउनेबारे खबर गर । के गर्ने, कसो मिलाउने…सोच्न सकिरहेको छैन । यही अन्योलका बीच प्रत्युत्तर सन्देश पठाएँ– अझै केही दिन आउन सक्ने अवस्थामा छैन । तर सन्देश आउने क्रम रोकिएको छैन । कर्मचारीको ‘ग्रुप च्याट’ मा हरेक सिफ्टमा उसैगरी बजिरहेको छ– ‘कोही आउन सक्ने भए खबर गर, हामीलाई काम गर्न गाह्रो परिरहेको छ । मास्क र पन्जा हामी ब्यवस्था गर्नेछौं । तिमीहरुको स्वास्थ्यप्रति हामी गम्भीर छौं ।’
व्यक्तिगत र समूहमा लगातार आइरहने यी सन्देशपछि ‘काम गर्न गाह्रो परिरहेको’ मर्मलाई बुझेर जाऔं कि भन्ने पनि लाग्छ तर बाहिर निस्कने जाँगर र हिम्मत दुबै छैन । त्यसैले निरन्तर एकनाशको घर बसाइ दिनचर्या बनिरहेको छ । कामका सहकर्मी, अरु अन्यत्रका साथीभाई जोकसैसँग प्रत्यक्ष भेटघाटको निरन्तरता टुटेको छ ।
यो बेला कहिलेकाहिँ बोल्ने अनि बोल्दै नबोल्नेहरु पनि सामाजिक सञ्जालमा जोडिएका छन् अचेल । भेटघाटको मेलो भनेकै यही बनेको छ । दैनिक धेरैजनालाई यताको हालखबर सुनाउन ब्यस्त होइन्छ । सन्तान टाढा हुँदा बा–आमाको पिरलो थामी नसक्नु छ । भिडियो कलमा छिनछिनमा सोध्नु हुन्छ– ‘के खायौ ? खानेकुरा छ छैन ? बरु एकछाक खाओ, बाहिर ननिस्क ।’
आज्ञाकारी भएर हुन्छ, हवस् । हामी सुरक्षित छौं, चिन्ता गर्नुपर्दैन त भनिन्छ । तर सञ्चारमाध्यमहरुले सदृश्य अमेरिकाको भयावह स्थिति देखाइ, सुनाइरहँदा हाम्रो चिन्ता गर्ने मनहरु कसरी शान्त रहन सक्छन् ? अवस्था जीवनमा कहिल्यै नभोगेको आइलागेको छ ।
अमेरिका आएको चार बर्ष भयो । मेरिल्याण्ड राज्यको बाल्टिमोरमा श्रीमती र एक छोरीका साथ बस्छु । मेरिल्याण्ड धेरै नेपालीहरुको बसोबास भएको ठाउँ हो । यहाँ लकडाउन त छैन तर अन्यत्रकै जस्तो त्रास चाहिँ व्याप्त छ ।
‘दाई भोलि बिहानदेखि मास्क नलगाइ बाहिर निस्किनेलाई पुलिसले समात्छ अरे’ भाइले फोन गर्यो । कस्तो बेलामा फोन गर्यो भने भोलि बिहान खाद्यान्न किनमेल गर्न जानुछ तर आफूसँग मास्क छैन । फसाद ! यस्तो बेला बाहिर पाइने कुरै भएन । अभाव भएको खबर सुनिएको छ । अब कोसँग माग्ने ? हुनेले पनि के देलान् र ! बडो दोधार हुँदै एउटा साथीलाई फोन गरें । उसले ‘एउटा छ लिन आउनू’ भन्दा खुशीको सीमा रहेन । एउटा मास्कमा यति धेरै खुशी अल्झेको हुन्छ ? छक्क परिरहेको छु ।
नजिकैको नेपाली स्टोर धेरै दिनदेखि बन्द छ । केही खाद्यान्न पसल खुला त छन् तर त्यहाँ हामीले खाने खालको दाल चामल पाइँदैन । साथीसहित पन्जा–मास्क भिरेर वालमार्ट स्टोर पुग्दा अत्यासलाग्दो भीड देखियो । ३–४ जना बाहिर निस्केपछि त्यति नै संख्यामा भित्र छिर्न पाइने । ट्वाइलेट पेपर, सेनिटाइजर, मास्क, पन्जा केही छैन । कोही कसैसँग बोल्न चाहँदैनन् । हरेकको आँखामा त्रास छ । सबजना छिटोभन्दा छिटो यहाँबाट निस्किन चाहन्छन् । घर पुग्ने हुटहुटी छ । हालसालै सरकारले राहत रकम बाँडेकाले ‘पैसा तह लाउन’ हतार परेजस्तो पनि देखिन्छ ।
दैनिकी अचम्मले फेरिएको छ । छिमेकीहरु बगैंचा बनाउने, चौर सफा गर्ने काममा परिवारसहित जुटेका छन । सबैभन्दा गाह्रो केटाकेटीलाई छ । एकछिन अनलाइन क्लास भए पनि दिनभर टिभी र मोबाइलबिना दिन कटाउन नसक्ने भएका छन् । अर्थोक गरुन् पनि के ! भिजिट भिसामा छोराछोरी, नातिनातिना भेट्न आएका बा आमालाई घरैभित्र थुनिनुपर्दा भइरहेको सकस बयान साध्य छैन ।
नेपालीहरुमा आ–आफ्नै सोच छ यता । कोही ‘अमेरिकामा यसरी घरभित्र बसेर कतिन्जेल थेग्नु ?’ भनेर काममा गइरहेका छन् भने कोही ‘बाँचे फेरि कमाउँला’ भन्दै घरैमा छन् । अमेरिका आएर पनि घर परिवारसँग यति लामो समय बस्ने अवसर पाएकामा रमाइलो गर्ने मूडमा मात्रै देखिन्छन् केही साथीभाइहरु ।
नजिकका साथीभाइसँग पनि भेटघाट छैन । दिनभर फोनमा अनेक कुरा गर्यो । कोरोनाबारे सुनेका कुरा र आ–आफ्ना धारणा सुनाउन सबै आतुर छन् । दोलखाका साथी जितबहादुर मभन्दा एक माइल टाढा श्रीमतीसहित बस्छन् । उनले घरपरिवारसँग २–४ दिनयता सम्बन्ध बिग्रेको सुनाए । भएछ के भने उनी ‘अब म घर बस्न सक्दिन काममा जान्छु’ भन्ने । श्रीमती भन्दिरहिछन् ‘खबरदार ! निस्कनु पर्दैन । जाने नै हो भने जानु तर फर्केर आउनु पर्दैन । मर्न परे भोकै मरौंला ।’ कष्टपूर्ण समयबीच हाँस्दै उनी भन्छन्, ‘यसरी मायाले मात्रै कहिलेसम्म संसार चल्ला हौ दाजु ?’
नेपालीहरुमा आ–आफ्नै सोच छ यता । कोही ‘अमेरिकामा यसरी घरभित्र बसेर कतिन्जेल थेग्नु ?’ भनेर काममा गइरहेका छन् भने कोही ‘बाँचे फेरि कमाउँला’ भन्दै घरैमा छन् । अमेरिका आएर पनि घर परिवारसँग यति लामो समय बस्ने अवसर पाएकामा रमाइलो गर्ने मूडमा मात्रै देखिन्छन् केही साथीभाइहरु ।
पट्यारलाग्दो एकोहोरो दिनचर्या । मानिसका अनेक दुःख–कथा । अन्योलले विरिक्तएका मनहरु । धेरै थोक गरौंला, आँटे के सकिँदैन र भन्दै चञ्चल हुने मन पनि शरीरसँगै संसारको बाल्टिमोर भन्ने ठाउँको एउटा चौघेरोमा थुनिएको छ । ओहो…यस्तो समय पनि भोग्नु परिरहेको छ जीवनमा ! यस्तै यस्तै सोच्दै गर्दा फोनको घन्टी बज्यो । लाग्यो– फेरि सिफ्ट म्यानेजरले ताकेता गर्न लागे कि..! नआइ हुँदैन भन्लान् कि भनेर चिन्ता थपियो । तर होइन रहेछ ।
मलाई मास्क दिएर गुन लगाउने उनै मनकारी साथी जितेन गुरुङ पो रहेछन् । बित्थामा चिन्ता गरेँछु् । कुरा रमाइलो रहेछ । फोन उठाउँदा उठाउँदै भने– ‘दाई, यस्तो बेला कागती धेरै खानुपर्छ रे, तर कागती मात्रै निस्तै के खानु ? अलिकति भोड्का मिसाएर खानुपर्छ, झट्टै आइहाल्नू ।’
–लेखक हाल अमेरिकाको बाल्टिमोर छन्