झापा,फागुन २४ । ११५ औ अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसको अवसरमा गोष्ठी र सेमिनारमा महिला अधिकारका बारेमा कुरा चलिरहँदा झापा बिर्तामोड– १० विराटपोखरकी जासो ऋषिदेवले भोक र रोगले ज्यान गुमाइन् ।
अति विपन्न मुसहर समुदायकी जासो गत वर्षदेखि थला परेकी थिइन् । न सुत्ने घर ,न खाने अन्न र त्यसमा पेटको रोग ,दम, खोकी , क्षयरोगजस्ता धेरै विरामीले च्यापेपछि बिहीवार बिहान ४० वर्षकै अल्पायुमै उनको निधन भयो । सैनिकबजार जाने सडक छेउको ऐलानी जग्गामा ७ घर मुसहरहरुको दशकौदेखि बसोबास छ । त्यही मुसहर बस्तीमा एउटा पनि बेरा नभएको , छानो मात्र भएको उदांगो टहरामा जासोको परिवार बस्छन् । आठ जना छोराछोरीमध्ये करिव चार वर्षअघि एकजनाको मोटरसाइकल दुर्घटनामा मृत्यु भएपछि सात जना छोराछोरीलाई जासो र उनका श्रीमान शत्रुधन ऋषिदेवले जनमजदुरी गरेर पाल्न सकेनन् । त्यही भएर उनका छोराछोरीले मागेरै गुजारा चलाएका छन् ।
घरमा खानेकुरा नभएपछि उनीहरुका छोराछोरी अरुकै घरमा खान पुग्छन् । सुत्ने घर नहुँदा उनीहरुको सुताइ पनि बाहिर नै हुन्छ । ७ जना छोराछोरीमध्ये कोही पनि विद्यालय जाँदैनन् । ५ छोरा र २ छोरीमध्ये जेठी छोरी भारतको नागाल्यान्डमा बाल मजदुरको रुपमा काम गर्छिन् । अरु ६ जना घरमै छन् । छोरीमुनिको १२ वर्षका अर्जुन, मनु ऋषिदेवकोमा बस्छन् । उतै काम गर्छन् उतै खान्छन् । त्यसमुनिका अनिष , मनिष , लव , कुश र माया गाउँघरमै मागेर गुजारा चलाउँछन् ।
यस्तो दर्दनाक अबस्थामा जासो गत वर्षदेखि थला परेपछि उनलाई औषधी उपचार टाढाको कुरा भरपेट खान पाइनन् । छरछिमेकले दिएको खानेकुराले लगभग एक वर्ष प्राण बचाएर अन्ततः दुई दिनअघि ज्यान गुमाइन् ।
आर्थिक अभावसंगै चेतना नभएका कारण जासो र उनका श्रीमान् शत्रुधन अधिकांश समय मादक पदार्थले मातेका भेटिन्थे । छिमेकीहरुले गाली गर्दै सहयोग गर्थे । छिमेकी खगेन्द्र संग्रौलाले अनुसार खानेकुरा र सामान्य औषधी किन्न छिमेकी भएको नाताले आफूहरुले सहयोग गरेपनि अस्पतालमै लगेर उपचार गर्न नसकेको बताए ।
